Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Asıllarına Dair Genel Şura Kararı’nın bugün Resmi Gazete’de yayınlanmasına 11 basın örgütünden ortak açıklama geldi.
“Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor” denilen açıklamanın tamamı şu formda:
“Basın İlan Kurumu’na keyfi tavırla geniş bir sansür yetkisi getiren yeni Basın Ahlak Temelleri kararını reddediyoruz.
Sansür maddesindeki kararlara ahenk ve hazırlık niteliğinde olan bu kararın, yasa geri çekilmesine rağmen Resmî Gazete’de yayımlanması “ben yaptım oldu” anlayışının yeni bir tezahürüdür.
Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor. Bunu kabul etmeyeceğiz. Sansürü arttıracak yeni ahlak prensiplerine karşı hukuksal teşebbüsleri başlatıyoruz.
Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda gazeteci üyelerin itirazlarına rağmen 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Asıllarına Dair Genel Konsey Kararı bugün (6 Temmuz 2022) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Dezenformasyon mazeretli sansür yasasının geri çekilmesi sağlanmasına rağmen yasaya hazırlık niteliğinde olan, şimdi yasanın Meclis müzakereleri başlamadan alınan bu Genel Heyet kararını reddediyoruz. Zira bu kararla Basın Ahlak Asıllarına getirilen güncelleme İrtibat Başkanlığı’nın daha evvel Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği kararları üzere türel bellilikten uzak ve yoruma açık kararlarla yapılmıştır.
Basın İlan Kurumu’nun 1994 tarihli Basın Ahlak Esasları’nı ortadan kaldıran, muğlak tabirlerle yeni temeller getiren bu kararla, “terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsel verilmesi”, “aile yapısını bozmaya yönelik yayınlar”, “Türk toplumunun ulusal ve manevi kıymetlerini korumak” üzere bireye nazaran farklı yorumlanabilecek kararlar eklenmiştir.
İnternet yayıncılığındaki hızlanmanın tesiriyle doğrulama unsurunun işletilmediği yayınlar münasebet gösterilerek alınan yeni Basın Ahlak Asılları kararı, soyut, belirsizliklerle dolu, eski asıllarda yer alan ve gazetecilerin tenkitlerine neden olan sözler korunarak alınmıştır. Örneğin “ahlaka muhalif yayın yapılamayacağı” halindeki eski karar “genel ahlaka” olarak değiştirilmiştir. Bu karardaki “genel ahlak” sözü, cezalandırılmak istenen gazeteler ya da gazeteciler için hiç elbet taraflı olarak yorumlanabilecektir. Birebir halde “Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına karşıt yayın yapılamayacağı” ve “Türk toplumunun ortak ulusal ve manevi bedellerini zayıflatmaya yönelik yayın yapılamayacağı” halindeki kararlar de tüzel bellilikten, nesnellikten, kapsayıcılıktan uzak ve bireye nazaran yorumlanabilecek kararlardır.
Basın İlan Kurumu İdare Kurulu’nun daha evvel berbata kullandığını herkesin gördüğü resen ceza verme yetkisi yeni ahlak unsurlarıyla güçlenecek, iktidarın sansür sopası haline gelecektir. Eleştirel basına yönelik cezalandırma furyası, yeni ahlak unsurlarıyla gazetelerin internet sayfalarının ve toplumsal medya hesaplarının da kontrol altına alınıp ceza kesilmesiyle yaygınlaşacaktır.
Kaldı ki resmi ilan dağıtımı nedeniyle maddi gücü elinde bulunduran Basın İlan Kurumu’nun tıpkı vakitte ahlaki kıymetlendirme yapması etik prensiplerin ruhuna ve tabiatına alışılmamıştır. Ayrıyeten, Basın İlan Kurumu yapısı itibariyle siyasi bir kurum olduğu için bu türlü bir kıymetlendirme yapması apaçık siyasi güdülerle cezalandırma gayretidir.
Genel Kurul’un Mayıs ayının son haftasında yapılan toplantısında gündeme getirilen bu yeni Basın Ahlak Asılları kararı, Genel Kurul’da temsil edilen basın meslek örgütleri tarafından eleştirilmiş, reddedilmiştir. Yeni temeller Genel Kurul’un gazeteci üyelerinin itirazlarına karşın 7 karşı oyla kabul edilmiştir. Gazetecilerin faal iştiraki olmadan basınla ilgili mevzuat yapılamayacağı, yapıldığında da çok önemli meseleler ortaya çıkacağı bir kere daha kanıtlanmıştır. Genel Heyet Kararı, hormlar hiyerarşine büsbütün terstir. Kanunlarla düzenlenmiş konuların bir sefer de “karar” ile düzenlenmesi hukuken mümkün değildir. Yeni temellerdeki muğlak sözleri yargıya taşımak için türel teşebbüsleri başlatıyoruz.
Kamu ismine yönetici konumda olanlara sesleniyoruz. Basın İlan Kurumu değerli bir kurumdur. Bu kıymetli kurumu ceberut ve intikamcı değil iştirakçi karar süreçleriyle işletin. Gazetecilik kabahat değildir. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin!
Basın Konseyi
Çağdaş Gazeteciler Derneği
Diplomasi Muhabirleri Derneği
DİSK Basın-İş
Ekonomi Muhabirleri Derneği
Gazeteciler Cemiyeti
İzmir Gazeteciler Cemiyeti
KESK Haber-Sen
Parlamento Muhabirleri Derneği
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
Türkiye Gazeteciler Sendikası” (HABER MERKEZİ)
