DİYARBAKIR – Diyarbakır’da 8 Haziran günü Kürt gazetecilere yönelik başlatılan soruşturmada gazetecilerin konutları ile JINNEWS, Pel, Piya ve Ari yapım şirketlerine polis baskını yapıldı. Baskınlarda ajans ve imal şirketlerindeki tüm dijital gereçlere el konuldu. Gözaltına alınan 20 gazeteci, 16 Haziran’da mahkemeye sevk edildi. 16 gazeteci tutuklandı.
8 Haziran’da başlayan iş yerlerindeki aramaların akabinde polis, JINNEWS ve Pel Sinema Yapım binalarından ayrılırken, Piya ve Ari yapım şirketlerindeki polis ablukası ise sürdürülüyor.
Tutuklanmaları reaksiyonla karşılansa da 16 gazeteci bayramı cezaevinde geçirdi. Pekala, geçen müddet içinde gazeteciler neler yaşadı? İşlerinden alınıp mahpusa atılan gazetecilerin moral ve sıhhat durumları nasıl? Gazetecilik faaliyetlerinden ötürü suçlanan ve tutuklanan gazetecilerin yakın vakitte özgür bırakılma mümkünlüğü var mı? Bu soruları gazetecilerin avukatı Resul Temur’a sorduk.
‘GAZETECİLERİN MORALİ YÜKSEK’
Avukat Temur, bayram münasebetiyle düşündükleri ziyareti, gazetecilerin bir kısmının bulundukları cezaevinden yüksek güvenlikli cezaevine nakledilmeleri nedeniyle bayramdan 2 gün evvel gerçekleştirdiklerini söyledi. Gazetecilerin kaldıkları cezaevlerinin değiştirilmesiyle ilgili bilgileri paylaşan Temur “Gazeteciler daha evvel Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde ortak bahçeyi kullanan 3 başka odaya dağıtılmışlardı. Mehmet Şahin hariç geriye kalan tüm gazetecilerin gün içerisinde birbirlerini görme bahtı vardı. 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne nakledildikten sonra 3’er kişilikli kısımlara, birbirlerine ulaşamayacakları halde ayırdılar. Bu durumun içerideki dayanağı ve dayanışmayı ortadan kaldırma hedefli olduğunu iddia edebiliyoruz” dedi.
Temur, buna karşın yeni cezaevinde ziyaret ettikleri gazeteciler tarafından, moral ve motivasyonları yüksek bir halde karşılandıklarını vurguladı. Temur, “D Tipi Cezaevi’nde uzun vakittir kullanılmayan alanlara yerleştirilmiş ve bu yüzden kaldıkları mühlet boyunca güçlerinin büyük kısmını buraları yaşanacak hale getirmek için sarf etmişler, tam temizliklerini ve nizamlarını bitirmişken yeni cezaevine nakledildiler. Yeni nakledildikleri cezaevinde yerleştirildikleri kısımlar daha evvel kullanılmamış kısımlar olduğu için hâlâ inşaat artıklarının olduğu alanlar ve yeni baştan yaşanılır alana çevirmeye başlamışlar. Bu durum bile morallerini bozmaya yetmemişti” dedi.
Temur, cezaevindeki bayan gazetecilerin durumu hakkında ise “Kadın cezaevinde kalan bayan gazeteciler eski bir koğuşa denk gelmiş olmaları sebebi ile nispeten daha şanslıydılar” bilgisini verdi. Temur, şunları söyledi: “Tüm gazeteci arkadaşların sıhhatleri şimdilik düzgün olmakla bir arada moral ve motivasyonları çok yüksekti. Bilhassa suçlama mevzularının mesleksel faaliyetler dışında rastgele bir yasa dışı faaliyete bahis olmaması ve kamuoyunun da bu durumun farkında olması, tam da bu farkındalık sebebi ile dışarıdaki dayanışma ve dayanağın kendilerine önemli biçimde moral kaynağı olduğunu belirtmekte yarar var.”
‘BU ÇEŞİT EVRAKLARA TÜZEL AÇIDAN YAKLAŞILMIYOR’
Gazetecilerin mahkemeye çıkmadan özgür bırakılma ihtimalinden kelam ediliyor. Bu bahisteki sürece de vakıf olan Temur, soruşturma savcısının Diyarbakır’da süreksiz görevlendirmeyle bulunduğunu, atama kararlarıyla öğrendiklerini vurgulayarak, şunları söyledi: “Geçici vazife ile soruşturmayı yürüten savcının diğer bir ile tayin edilmesi ve Diyarbakır adliyesi ile ilişiğinin kesilmesi sonrasında evrak şimdi kesin görevlendirme ile öbür bir savcıya devredilmedi. Belgenin kesin görevlendirme ile misyon dağılımının yapılmaması nedeniyle evrakta rastgele bir ilerleme kaydedilemedi. Teknik olarak soruşturma savcısı resen hür bırakma kararı verebilir, tekrar teknik olarak aylık tutukluluk incelemelerinde hakimlik kararı ile bırakılabilirler. Hakimlik kararı ile bırakılmama halinde itiraz ile Asliye Ceza Mahkemeleri tarafından da bırakılma teknik olarak mümkündür. Ancak bu tıp yargılamalarda hiçbir makamın evraka dair bir inceleme yapmadığını, türel açıdan yaklaşmadığını çok âlâ biliyoruz. Tam da bu sebeple hiçbir makam tutukluluk halinin neden devam etmesi gerektiğine ait önemli ve tüzel bir münasebet yazamıyor. Tüm münasebetler, kalem çalışanı tarafından yasa hususunun bir kısmının karara yazılması formunda gerçekleşiyor. Gazetecilerin 8 Temmuz tarihli orta inceleme kararı ile tutukluluk halinin devamına ait verilen kararında tam olarak bu tekrardan ibarettir.”
‘SOMUT KANITLARI GÖRME İMKANI BULAMADIK’
Malum, evrakta kapalılık kararı verildi. Bu nedenle avukatlar belgedeki bütün bilgilere ulaşamıyor. “Bu durumda avukatlar sağlıklı bir savunma imkanına ulaşabiliyor mu?” diye sorduğumuz Avukat Resul Temur, “Dosyada zımnilik kararının olması adil bir savunma hakkını ihlal etmektedir” dedi ve şöyle devam etti: “İlkesel olarak soruşturma makamı ile savunma makamının adil bir halde çaba edebilmesi belge erişim konusunda tıpkı kural ve şartlara sahip olması gerekmektedir. Halbuki mevcut durumda bu eşitliğin oluşturulmadığını biliyoruz. Evraka soruşturulan gazetecilerin savunması ve suçlama hakkında bilgi sahibi okunabilmesi açısından erişim imkanı tanımayan savcılık, gazetecilerin mesleksel faaliyetlerini manipüle edecek ve masumiyet karinesini ihlal edecek biçimde yandaş medyaya servis yapmaktan çekinmedi. Soruşturma sonuçlanıp iddianame hazırlandıktan sonra belgenin görüleceği mahkeme belirlenecek, ondan sonra evrak kısıtlılığı son bulmuş olacak. O vakte kadar belgeye dair somut kanıtları görme ve bu kanıtlar kapsamında savunma yapma imkanı bulamayacağız.”
‘TÜM KANITLAR ŞİMDİDEN YASADIŞI BİR HAL ALDI’
Bu ortada polislerin Ari ve Piya Üretim binasındaki ablukası bir ayını doldururken, kelam konusu şirketlere ait arama müddetlerinin daima olarak uzatıldığı öğrenildi. Ayrıyeten şirketlerde devam eden arama ve ablukaya ait ise, belgedeki zımnilik kararı münasebet gösterilerek, avukatlara bilgi verilmiyor. Bu ortada abluka nedeniyle iki şirket çalışanının işlerini yapması engelleniyor.
İlk arama kararının üzerinden 32 gün geçtiğini hatırlatan Temur, “Bu müddet zarfında arama kararına bahis mahkeme kararlarının birer örneğini istememize karşın bugüne kadar bu kararlara ait sunduğumuz dilekçelere olumlu yahut olumsuz karşılık dahi verilmedi” dedi.
Bu uzun arama müddeti, çalışanın binaya girişinin ve işini yapmasının engellenmesi tüzel mi? Temur, bu soruya şöyle yanıt verdi: “Yasa her ne kadar arama müddetine dair bir sınırlama öngörmemişse bile aramanın yöntemine ait açık düzenlemeler içermektedir. Arama bir bütün olarak düzenlemelere alışılmamış yapılmaktadır. Örneğin aramaya eşlik etmesi gereken hazirunların aramada bulundurulmaması, avukatların aramaya eşlik etmelerinin engellenemeyeceğine ait yasa unsuruna muhalif hareket edilmesi, somut olarak hangi gayeyle aramanın yapıldığının ortaya konulamaması ve ilgili aramalara karşı hukuksal itirazları yapabilmek için karar örneğinin ilgililerine verilmemesi sayılabilir. Bu usulsüzlüklerden kaynaklı aramadan elde edilebilecek (ki sonunda gazetecilik faaliyetlerinde kullanılan aygıt ve program içeriği haricinde hiçbir şeyin elde edilemeyeceği görülecektir) tüm kanıtlar şimdiden yasadışı bir hal aldı bile. Anayasa unsur 30 kapsamında gazetecilik faaliyetlerinde kullanılan materyallere el konulamayacağı ve bu bağlamda gazetecilik faaliyetinin engellenemeyeceğini belirtmektedir. Meğer yapılan süreçle tutukladıkları gazeteciler ile hudutlu kalmadıklarını ve tutuklamadıkları gazetecilerin de çalışmasını ve gazetecilik faaliyeti yürütmesini engellemeyi amaçladıklarını orataya koymaktadırlar. Hukuksal manada kabul edilemez olan bu süreçler tüzel maksatlardan ve hukuksal kontrolden mahrum bir formda, formu hukuk ile yürütülmektedir. Süreci gerçekleştirenler türel denetleme sisteminin olmadığını bildikleri için keyfi süreçlerine devam etmektedirler.”
NE OLMUŞTU?
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 8 Haziran’da gözaltına alınan 20’si gazeteci 22 kişi 16 Haziran’da Diyarbakır Adliyesi’ne sevk edilmişti. Savcılık sözleri akabinde mahkemeye gönderilen gazetecilerden JİNNEWS Müdürü Safiye Alağaş, DFG Eşbaşkanı Serdar Altan, MA Editörü Aziz Oruç, Xwebûn Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş ile gazeteciler Zeynel Abidin Bulut, Ömer Çelik, Mazlum Doğan Güler, İbrahim Koyuncu, Sevinç Toprak, Elif Üngür, Abdurrahman Öncü, Suat Doğuhan, Remziye Temel, Ramazan Geciken, Lezgin Akdeniz ve Mehmet Şahin, “Örgüt üyesi olmak” argümanıyla tutuklanmıştı. Gazetecilerden Gülşen Koçuk, Esmer Tunç, Mehmet Yalçın, Kadir Bayram ile Feynaz Koçuk ve İhsan Ergülen isimli denetimle hür bırakılmıştı.
