Savlara nazaran Thodex’in sahibi Faruk Fatih Özer, binlerce bireye ilişkin milyonlarca dolarla yurtdışına kaçtı. Yaşanan bu durum “Kripto paralara yatırım yapmak tehlikeli mi” sorusunu akıllara getirdi.
İşte Hürriyet gazetesi müellifi Sefer Levent’in o yazısı;
Biz de kripto paraların inançlı olup olmadığını, barındırdığı tehlikeleri 8 soruda mercek altına aldık.
1- Kripto para nedir?
KRİPTO para hiçbir merkezi otoriteye ya da aracı kuruma bağlı olmayan, sanal para ünitesini söz ediyor. İnternet aracılığıyla kullanılan kripto paralar lakin makul şifreler kullanılarak yerleştirildiği sanal cüzdanlardan tekrar şifreler aracılığıyla çıkarılıp kullanılabiliyor. Kripto para üniteleri dolar, Euro veya TL üzere basılı halde bulunmuyor. Günümüzde bitcoin, ethereum, binance, ripple, dogecoin birçok piyasada süreç gören kripto paralar ortasında sayabiliriz.
2- Kripto paranın kıymeti nasıl belirleniyor?
KRİPTO paraların kıymeti kullanıcılardan gelen arz-talep istikrarı içinde belirleniyor. Tıpkı hisse senedi veya emtialar üzere değiş tokuş sırasında anlık arz-talep fiyatlamasından kıymetleniyor ya da bedel kaybediyorlar. Bir öteki deyişle bir kripto para ünitesi ne kadar çok talep görürse o kadar bedelli oluyor.
3- Blockchain nedir?
BLOKCHAIN ağı, tüm para alışverişlerinin kaydının tutulduğu bir sistem. Kayıtlar birden fazla yerde yani bir ağda tutuluyor. Hedef kayda alınmış bilgilerin güvenilirliğini arttırmak. Bilgilerin kaydedildiği yerler, özel şifrelemelerle korunuyor. Yalnızca kripto paralarda değil bankacılık üzere alanlar başta olmak üzere birçok alanda yüksek güvenlikli bir sistem olarak kullanılabiliyor.
4- Kripto paralara sağlam mi?
MERKEZ Bankası geçtiğimiz günlerde dikkat çekti: “Kripto varlıklar rastgele bir düzenleme ve kontrol sistemine tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa bedellerinin çok oynaklık göstermesi, anonim yapıları nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi yahut sahiplerinin bilgileri dışında adapsız olarak kullanılabilmesi ile süreçlerin geri dönülemez nitelikte olması üzere nedenlerle ilgili taraflar açısından değerli riskler barındırmaktadır…”
5- Kripto parada tehlikeler neler?
* Kripto paralar her türlü bilinmeyen süreçte, çıkarların vergi dışına çıkarılmasında ve hatta kara para bağlarında kullanılan bir ödeme aracı haline gelebiliyor.
* Olağan talep dışında, bu cins paraların yönelmesi kripto paraların pahasını olağandışı yükseltiyor. Vatandaşın da bu para ünitelerini saadet zinciri üzere görmesiyle sanal bir yükseliş yaratılmış oluyor. Bu piyasalarda aklanan paralar çekilmeye başlanınca da süratli bir paha kaybı yaşanıyor. Olan vatandaşa oluyor.
* Kara para süreçleri ülkelerin de dikkatini çekmiş durumda. Kripto paraların vergilendirilmesi, hesap sahiplerinin açıklanması talepleri her vakit gündemde. Bunlar gerçekleştiğinde kripto para ünitelerinin çok büyük paha kayıpları yaşaması yüksek mümkünlük.
6- Türkiye’de yasal düzenleme var mı?
TÜRKİYE’de kripto paralar ile ilgili yasal düzenleme yok. Kimi kripto para borsası kuruşlarından yasal düzenleme talebi var. Güvenlik, sermaye yeterliliği üzere mevzularda getirilecek kriterlerin yatırımcılara inançlı yatırım ortamı sağlayacağını öne sürüyorlar. Yerli ve ulusal kripto para piyasasının yasal statüyle desteklenmesi halinde özellikle döviz piyasasına karşı değerli bir alternatif yaratacağına dikkat çekiliyor.
7- Yatırımcıların parası ve kripto paralar nerede tutuluyor?
KRİPTO paralar ilgili aracı kuruluşun bilgi merkezinde saklanıyor. Yatırımcıların kripto para almak için bu kuruluşlara yatırdığı fiziki paralar yani TL’ler ilgili kuruluşun banka hesabında toplanıyor. Buradaki tehlike hem kripto paranın hem de bankadaki fiziki paraların büsbütün bu kuruluşların inisiyatifinde olması ve rastgele bir kontrole ya da kurala bağlı olmadan yönetilmesi. Thodex örneğinde olduğu üzere yatırımcılar bir gün paralarının buharlaşması tehlikesi ile karşı karşıya kalabiliyor!
8- Kripto para nasıl inançlı biçimde saklanır?
KRİPTO para borsası kuruluşlarının sermaye yapıları ve gerilerindeki yatırım ve sermaye gücü değerli. Fakat her şartta yasal düzenleme olması yatırımcılar açısından kritik değer taşıyor. Bu noktada kripto para yatırımcıları en azından soğuk cüzdan prosedürüyle birikimlerini itimat altında tutabiliyor. Soğuk cüzdan Bitcoin, Ripple, Litecoin, Ethereum ve Bitcoin Cash üzere önde gelen kripto varlık cüzdan anahtarlarının internete bağlı olmayan donanımsal bir aygıt içerisinde saklanması metoduna deniliyor.
