Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, geçen yıl prestijiyle Türkiye’de e-ticaret hacminin 2019 yılına nazaran yüzde 66 artış göstererek 226 milyar 200 milyon liraya yükseldiğini belirterek, “e-ticaret hacminin genel ticarete oranı 2019 yılında yüzde 9,8 iken, 2020 yılında 5,9 puan artışla ortalama yüzde 15,7’ye çıkmıştır” dedi.
Dünyada e-ticaretin yıllık bazda yüzde 18 büyüdüğünü, 2020 yılı dünya e-ticaret hacminin 4,3 trilyon dolar olduğunu belirten Pekcan, geçen yıl prestijiyle Türkiye’de e-ticaret hacminin 2019 yılına nazaran yüzde 66 artış göstererek 136 milyar liradan 226 milyar 200 milyon liraya yükseldiğini bildirdi.
Pekcan, 2020’de kaydedilen e-ticaret meblağının, 207 milyar lirayla yüzde 91,4’ünün yurt içi harcamalardan, 9,3 milyar lirayla yüzde 4,2’sinin öteki ülkelerin Türkiye e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamalardan, 9,9 milyar lira ile yüzde 4,4’ünün ise yurt dışından yapılan alımlardan oluştuğunu belirterek, toplam e-ticaret içindeki perakende ticaretin hissesinin ise yüzde 64 olduğunu vurguladı. Pekcan, e-ticarette sipariş adetlerinin de 2019 yılına nazaran yüzde 68 artışla 1 milyar 366 milyondan 2 milyar 297 milyona çıktığını tabir etti.
e-ticaret gümrük ticaret beyannamesini haziran prestijiyle devreye aldıklarını hatırlatan Pekcan, “Haziran-Aralık 2020 devri için, yani 6 aylık bir devir için ülkemiz genel ihracat sayısı 108 milyar 71 milyon dolar iken, birebir devirde e-ihracat sayımız 1 milyar 421 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kelam konusu altı aylık devirde e-ihracatın genel ihracata oranı ise yüzde 1,3 olarak tespit edildi. Bu oran dünyada yaklaşık yüzde 4,4 düzeyinde.” diye konuştu.
Pekcan, geçen yıl salgının başladığı devirlerde genel ticarette düşüş gözlemlenirken, e-ticarette bu türlü bir düşüş görülmediğini, e-ticaretin artış trendini sürdürdüğünü belirterek, şunları kaydetti:
“e-ticaret harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıladaki oranı bir evvelki yıla nazaran yüzde 51,8’lik değerli bir artışla yüzde 4,1 olarak gerçekleşmiştir. Ulusal gelire oranla görülen bu artış e-ticaretin ülkemizde nasıl dinamik bir biçimde geliştiğine dair bir başka çarpıcı bir örnektir. e-ticaret hacminin genel ticarete oranı 2019 yılında yüzde 9,8 iken, 2020 yılında 5,9 puan artışla ortalama yüzde 15,7’ye yükselmiştir. Bu oranın yıl içinde mayıs ve kasım aylarında olduğu üzere yüzde 19’a kadar çıktığı da görülmektedir. Gelişmiş ülkelerin ortalaması yüzde 12,3 civarındadır. Pandeminin ve e-ticaret sitelerimizin kampanyalarının da tesiriyle en yüksek oran yüzde 19 ile kasım ayında gerçekleşmiştir.”
E-TİCARETTE EN FAZLA ARTIŞ GÖSTEREN DALLAR
Bakan Pekcan, e-ticarette yüzde 129 ile beyaz eşya, yüzde 38 ile giysi, ayakkabı ve aksesuar, yüzde 56 ile elektronik, yüzde 61 ile yemek, yüzde 105 ile mesken, bahçe, mobilya ve dekorasyon kesimi, yüzde 200’ün üzerinde artışla gıda-süpermarket, yüzde 43 ile eğitim ve danışmanlık, yüzde 100 ile çiçekçilik ve yüzde 189 ile metalürji ve kimya bölümünün en fazla artış gösteren alanlar olduğunu bildirdi.
Pekcan, buna rağmen hava yolları, seyahat nakliyat, konaklama, cümbüş ve sanat bölümlerinde geçen seneye nazaran yüzde 46’ya varan düşüşlerin göze çarptığını aktardı.
ÖDEME YOLLARI PRESTİJİYLE E-TİCARET HACMİ
e-ticaret hacminin, 138,4 milyar lirasını kartlı ödemeler, 80,4 milyar lirasını havale/EFT ödemeleri, 7,4 milyar lirasını kapıda ödemelerin oluşturduğuna dikkati çeken Pekcan, toplam site ziyaretlerinin e-ticarete dönüşüm oranının yüzde 1,8 olduğunu, bu oranın dünyada yüzde 2,6 seviyesinde bulunduğunu söz etti.
Pekcan, aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların yüzde 42’sini bayanlar, yüzde 58’ini erkeklerin oluşturduğunu belirterek, “Vatandaşlarımızın yüzde 63’ü aracı hizmet sağlayıcılardan alışveriş yaparken taşınabilir uygulama kullanmayı tercih etmektedirler. Bu oran dünyada yüzde 66’dır. Bu da ülkemizde akıllı telefonların ve taşınabilir uygulamaların kullanımındaki yaygınlığa işaret eder ki bu yüzde 75’i buluyor, değerli bir gösterge olarak karşımıza çıkmaktadır.” biçiminde konuştu.
Elektronik ticaret yoluyla gerçekleşen alışverişlerin yüzde 35’ini İstanbul, yüzde 11’ini Ankara, yüzde 6’sını İzmir’de yaşayan vatandaşların gerçekleştirdiğini tabir eden Pekcan, bu vilayetleri yüzde 3 ile Bursa ve Antalya’nın takip ettiğini bildirdi.
Pekcan, Türkiye’de gerçekleşen tüm kargo ve kurye süreçlerinin yüzde 60’ını e-ticaret gönderilerinin oluşturduğunu söyledi.
E-TİCARETTE ORTALAMA SEPET MEBLAĞI 98,5 LIRA
Bakan Pekcan, e-ticaretin değerli bir avantajı ve esnekliğinin iade süreçleri ile ilgili sağladığı kolaylık olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“İade ve iptallerle ilgili dataları incelediğimizde, e-ticarette iade ve iptal süreçlerinin yüzde 46’sı beyaz eşya dalında, yüzde 35’i giysi, ayakkabı ve aksesuarda, yüzde 8’i hava yollarında, yüzde 6’sı seyahat kesiminde ve yüzde 4’ü mesken, bahçe ve mobilya dalında gerçekleşmiştir. e-ticarette ortalama sepet meblağının 98 lira 50 kuruş olarak gerçekleştiği görülmektedir. Sektörel olarak ortalama sepet fiyatı konaklama dalında 2 bin 558 lira, hava yollarında 902 lira, giysi, ayakkabı ve aksesuar dalında 223 lira, elektronikte 177 lira olarak gerçekleşmiştir. e-ticaret harcamalarının yüzde 74’ü peşin ödeme yapılarak, yüzde 26’sı ise taksitli ödeme imkanı kullanılarak gerçekleşmiştir. Sektörel olarak bakıldığında ise konut ve dekorasyonda yüzde 69, beyaz eşyada yüzde 43, elektronikte yüzde 33, giyside yüzde 26, seyahatte yüzde 17, konaklamada yüzde 15, hava yollarında yüzde 12 taksitli süreç tercih edilmiştir.”
e-ticaret hacminin haftanın birinci günlerinde daha yüksek seyrettiği, haftanın son günlerine yanlışsız ise düşüş gösterdiğinin gözlendiğini anlatan Pekcan, e-ticaret hacminin 2020 yılının ikinci yarısında değerli bir artış gösterdiğini, bilhassa e-ticaret sitelerinin kampanya ayı olan kasımda 27,2 milyar lira ile toplam yıl içerisindeki alışverişin yüzde 12,1’inin yalnızca bu ayda gerçekleştiğini belirtti.
Pekcan, salgının başlangıç periyodunu de kapsayan mart, nisan ve mayıs ayları dışında kalan başka aylarda da e-ticaret hacminin yüzde 50’nin üzerinde artış gösterdiğini kaydetti.
e-ticaretin alternatif bir ticaret metodu olmaktan çıktığını ve giderek daha fazla gündelik hayatın, ticaret ve alışverişin modülü olduğunu belirten Pekcan, “2020 yılında global perakende e-ticaret hacminin bir evvelki seneye nazaran yüzde 23 artışla 4,3 trilyon dolara yükselmiş olduğu varsayım edilmektedir. Önümüzdeki 3 sene içinde de bu artışın daha da ivmeleneceği ve mevcut düzeye nazaran yüzde 50 üzere bir artışla 6,5 trilyon dolara kadar çıkabileceği öngörülmektedir.” diye konuştu.
Pekcan, Türkiye’de de süratli bir gelişim gösteren e-ticaretin hem tüketicilerin hem de işletmelerin artan kullanımına bağlı olarak giderek yaygınlaştığına dikkati çekerek, Bakanlık olarak e-ticaretin ülkedeki gelişimini en aktif ve inançlı biçimde temin etmek ve desteklemek için çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.
e-ticaretin inançlı yapılmasına lişkin altyapılara verdikleri kıymete dikkati çeken Pekcan, “e-ticarette inanç damgası” uygulaması kapsamında bugüne kadar 35 e-ticaret sitesinin bu damgayı aldığını bildirdi.
E-TİCARET BİLGİLERİNİN TÜİK RESMİ İSTATİSTİK PROGRAMI’NA DAHIL EDİLMESİ İÇİN ÇALIŞMA SÜRÜYOR
Pekcan, Türkiye’deki e-ticaret faaliyetlerine ait resmi ve idari kayıtlara dayalı bilgilerin paylaşılmasının, dalın mevcut durumunu görebilmesi ve geleceğini planlayabilmesi açısından büyük ehemmiyet taşıdığına işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“e-ticaretin ülkemizde planlı, stratejik ve sürdürülebilir büyümesini temin etmek istiyoruz. Bunun için de bilgiye ve bilgiye dayalı hareket etmek gerekiyor. Bugün açıklayacağımız bilgilerin, dalımızın aktörleri ve paydaşlarına yol gösterici olacağını kıymetlendiriyoruz. Bilgilerimizi epeyce bilimsel ve sistematik bir biçimde derleyip, işliyoruz. Şunun da muştusunu vermek isterim, bu bilgilerin ülkemizin resmi istatistik kuruluşu Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Resmi İstatistik Programı’na dahil edilmesi için de TÜİK ile istişarelerimiz ve çalışmalarımız sürmektedir.”
Pekcan, bunu sağlayarak halihazırda açıklanan e-ticaret bilgilerini istatiksel manada daha da kurumsal hale getirmiş olacaklarını belirterek, “Verilere de dayanarak şunu net bir biçimde söyleyebiliriz ki Türkiye şimdiden global ölçekte süratle büyüyen e-ticaret ve e-ihracat pazarlarında vardır ve güçlü biçimde olmaya devam edecektir.” sözlerini kullandı.
Bakan Pekcan, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH), stratejik pozisyon, genç nüfusun ağılığı, dijital enstrümanlara erişim seviyesi, dijital okuryazarlığın artırılmasına yönelik faaliyetler, lojistik ve tedarik altyapısı üzere faktörlerin Türkiye’nin e-ticarette güçlü biçimde yer alması ismine belirleyici faktörler ve avantajlar olduğunu anlattı.
Bakanlık olarak ilgili öteki kamu kurumları, STK’ler ve tüm paydaşlarla çalışmaları sürdüreceklerine işaret eden Pekcan, “Ekonominin itici güçlerinden biri olan e-ticaretin ülkemizde sağlam temeller üzerinde gelişimini sürdürmesi için gerekli adımları atmaya devam edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
E-TİCARET İŞLETME SAYISININ EN FAZLA OLDUĞU VİLAYET İSTANBUL
Pekcan, e-Ticaret Bilgi Platformu’nun kullanımına dair bilgileri de paylaşarak, “Faaliyete başlamasından bu yana kısa bir vakit geçmesine karşın E-Ticaret Bilgi Platformu’muzu kullanan kişi sayısı 1 milyonu aşmıştır. Bu sayının yüzde 31’ini 25-34 yaş ortası kullanıcılar oluşturmakta.” dedi.
Platformda yer alan e-Ticaret Akademisi’ndeki eğitimlerden bugüne kadar yaklaşık 48 bin kişinin yararlandığı bilgisini veren Pekcan, faaliyete geçtiği haziran ayından bu yana yaklaşık 61 bin kişinin de e-ticaret danışmanı yardımıyla sorularına karşılık bulduğunu aktardı.
Pekcan, Türkiye’de e-ticaret yapan işletme sayılarını da aktararak, “Ülkemizde halihazırda e-ticaret faaliyetinde bulunan 256 bin 861 işletme bulunmaktadır. 2019’da bu sayı 68 bin 457 idi. Burada yüzde 275 üzere muazzam artış, e-ticaretin ülkemizde ne kadar dinamik bir biçimde geliştiğinin göstergelerinden birisidir.” diye konuştu.
İşletmelerin, aracı hizmet sağlayıcılarını kullanım durumlarına ait bilgilere de değinen Pekcan, şunları kaydetti:
“İşletmelerin yüzde 72’si sırf bir pazaryerinde satış yapmayı, yüzde 14’ü iki pazaryerinde satış yapmayı tercih etmektedir. Yüzde 8’i 3 pazaryerini, yüzde 2’si de 4 pazaryerini tercih ederek satış gerçekleştirmektedirler. e-ticaret faaliyetini yürüten işletme sayısının en fazla olduğu ilimiz yüzde 43 ile İstanbul’dur. Bunu sırasıyla Ankara yüzde 9, İzmir yüzde 7, Bursa ve Antalya yüzde 4’er, Konya yüzde 2 ile takip etmektedir.”
“E-İHRACATI, TÜRKIYE İHRACATINI ARTIRMAK İSMİNE ÇOK TEMEL BİR ENSTRÜMAN OLARAK GÖRÜYORUZ”
Pekcan, Türkiye’nin global ticaretin kıymetli bir aktörü olduğu üzere, global iktisat içinde tartısını her geçen gün artıran e-ticaret faaliyetleri bakımından da öne çıktığını söyledi.
“e-ticaret harcamalarının GSYH’deki oranının 2020’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 51,8 artmış olması ülkemizde e-ticaretin güçlü bir biçimde yükseldiğinin somut bir göstergesidir.” diyen Pekcan, klasik perakende ticarete kıyasla e-ticaretin sağladığı imkanların Türkiye’deki ekonomik ve ticari faaliyetlerin artmasına ve ihracatçı tabanın genişlemesine de katkı sağladığını lisana getirdi.
e-ihracatı, Türkiye ihracatını artırmak ismine çok temel ve kritik bir enstrüman olarak gördüklerini vurgulayan Pekcan, “Önümüzdeki devirlerde, özel dalımızın çatı kuruluşlarının öncülüğünde, Bakanlığımız takviyesiyle yurt dışında farklı noktalarda açılacak ‘yurt dışı lojistik merkezleri’nin de ülkemizden gerçekleşen e-ihracata değerli katkı sağlamasını hedefliyoruz.” sözlerini kullandı.
Pekcan, Türkiye’nin jeostratejik pozisyonuyla global e-ticaret pazarı için kıymetli bir lojistik merkez olduğuna dikkati çekerek, ülkenin bu özelliğine istinaden e-ticaret faaliyetlerini destekleyici yerli ve yabancı yeni yatırımların artarak sürmesine çalıştıklarını anlattı.
Bugün paylaştıkları bilgilerin öngörülebilirlik ve planlama açısından Türkiye’deki e-ticaret dalına değerli katkı sağlayacağını ve yol gösterici olacağını belirten Pekcan, “İnanıyorum ki önümüzdeki periyotlarda de e-ticaret hacminin, işletme sayılarımızın, e-ihracatımızın, süratle gelişmeye devam ettiğine, ülkemiz e-ticaret piyasasının süratle derinleştiğine ve kapsama alanını genişlettiğine daima birlikte şahit olacağız.” dedi.
