Ordu Çaybaşı ilçesi İlküvez Mahallesi’nde Cuma Deresi üzerinde yer alan tabiat mükemmeli Aşıklı Şelalesi gölünde define olduğunu öne süren B.B., hazırlattığı 51 sayfalık define arama faaliyeti proje tanıtım belgesi ile Ordu Valiliği ile Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne başvurdu. Define araması sırasında dere yatağında suyun akış tarafının 50 metre uzaklıktaki değirmene yönlendirileceği, göle su akışının doğal taşlarla yapılacak bentle kesileceği, kırıcı ekskavatör kullanılarak göl tabanının kazılacağına yer verildi. Gölün en derin noktasının yaklaşık 1 metre olduğu belirtilen belgede akışın kesilmesinin akabinde gölde kalacak suyun dalgıç pompa ile dere yatağına verileceği ve 50 metrekare alanda, 5 işçinin 15 gün boyunca arama yapacağı belirtildi.
KIYMETLİ FLORA VE FAUNA TİPLERİ YOKMUŞ
Define arama faaliyeti proje tanıtım evrakında şelale alanında hassas ya da değerli flora ve fauna tipleri bulunmadığı belirtilirken, muhtemel Memleketler arası Bern Sözleşmesi’ne nazaran müdafaa altına alınan çeşitlerin muhafaza kriterlerine uyulacağı taahhüt edildi. Alanda ve yakın etrafta bulunması mümkün cinslerin özel habitatlara gereksinim göstermeyen ve Türkiye’nin çabucak her yerinde rastlanabilen tipler olduğu argüman edilen evrakta faaliyet alanındaki hayvanların tıpkı ekolojik şartları gösteren öteki bölgelerde de mevcut olması ve bu tiplerin ekosistemde şu an için rastgele bir tehlike sinyali vermiyor olmasının faaliyetinin işletilmesine bir mahzur oluşturmayacağına yer verildi. Proje alanı etrafında saptanan mevcut fauna ve flora çeşitleri içerisinde endemik cinsler ile jenerasyonu tehlikede olan cinsler bulunmadığı da sav edildi.
DİREKTÖRLÜĞE ALIŞILMAMIŞ MÜRACAAT REDDEDİLDİ
Proje evrakı, 1/25000 ölçekli topoğrafik, jeoloji ve sarsıntı haritaları, uydu fotoğrafları, Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü Etraf Sistemi Planı, Tabiat Varlıklarını Muhafaza Genel Müdürlüğü görüşü ve acil hareket planını içeren ekleri ile birlikte Ordu Valiliği ile Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne teslim edildi. Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Aşıklı Şelale gölü için yapılan define arama başvurusunu son değişen yönetmeliğe muhalif olduğu gerekçesiyle reddetti.
TABANSIZ GÖL SONRASI DİREKTÖRLÜK DEĞİŞTİ
Gümüşhane’nin Taşköprü Yaylası’nda Buzul Çağı’ndan kalma, 12 bin yıllık Tabansız Göl, 6 Kasım 2019’da ‘define’ söylentisi üzerine yapılan yasal hafriyatta yok olmuştu. Türkiye gündemine gelen hafriyat sonrası gölün eski haline getirilmesi için çalışma yapıldı. Tabansız Göl’ün yok olmasının akabinde tartışılan define arama direktörlüğü değiştirildi. Etraf ve Şehircilik ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yapılan değişiklikle, define arama şartları sonlandırıldı. Müracaat sürecinde, define araması yapacaklara noter tasdikli muvafakatname ve Çevresel Tesir Kıymetlendirme (ÇED) raporu alma koşulu getirildi. 100 metrekare olan define arama sonu 50 metrekareye düşürülen direktörlükte, karasal ortam dışındaki göl, dere ve denizlerde kazılar yasaklandı. Bu kararla birlikte Aşıklı Şelalesi gölünde define aranmasına müsaade verilmedi.
‘İKİNCİ TABANSIZ GÖL OLAYI ENGELLENDİ’
Avukat Ozan Karagöz, hukukun ve mevzuatın açıkça belirlendiğinde ne derece etraf felaketleri ve tahribatının önüne geçildiğinin görüldüğünü belirterek, “Dipsiz Göl’de hassasiyetin oluşmasından sonra yapılan mevzuat değişikliği ikinci bir Tabansız Göl olayını engelledi. Aşıklı Şelalesi bugün olduğu üzere gelecek nesiller için de korunmasına sebebiyet verdi. Şelale üzere doğal pahası yüksek, binlerce yılda oluşmuş alanlarda tüketmeye yahut define aramaya yönelik tavırların aslında ne derece kabul edilemez olduğunu da gözlemlemiş olduk. Hukuk devleti, her şeyin hukuka ve mevzuata uygun yapıldığı bir devlet değil, aslında kusurların hukuk eliyle düzeltildiği devlettir. Tabansız Göl olayından sonra yapılan mevzuat değişikliği yönetimlere hakim olan prensip ve bakış açılarının değişmesi sonucu şelalenin kurtarılması çok sevindiricidir” dedi.
‘ŞELALEMİZİ TAHRİP ETMEYE KALKTILAR’
İlküvez Mahallesi halkı da, Aşıklı Şelalesi’nde define arama talebinin reddedilmesini sevinçle karşıladı. Ali Karayiğit, “Burası bizim tarihi yerimiz. Tüm çocukluğumuz burada geçti. Kelamda altın varmış. Burayı define için yıkacaklardı, tabiatını bozacaklardı” derken, Veli Karayiğit ise, “Bazı uyanıklar, bizim bu şelalemizi ‘hazine var’ diyerek tahrip etmeye kalktılar. Biz köy halkı olarak buna karşı çıktık. Buraya kazma vurdurmadık” tabirini kullandı.
