Mutfak, varlığın bir simgesidir. Mutfak kültürü olan bir halk somut olarak, görünür bir biçimde vardır. Yediğimiz yemekler, ninelerimizden dedelerimizden öğrenip bugüne getirdiğimiz tarifler bizim hangi coğrafyada var olan bir halkın ferdi olduğumuzu, hangi dine mensup olduğumuzu, nasıl bir kültürü yaşadığımızı, adetlerimizi, alışkanlıklarımızı gösteren işaretler içerir. Örneğin çok eski bir tanımında zeytinyağı bulunan bir halk, Akdenizlidir ve kültür kökleri milattan evvel dört binlere, hatta daha da eskiye sarfiyat. Tarihte bunu çok yeterli bilen beşerler da yaşadılar. Ve bazıları dünyayı zenginleştirmek, güzelleştirmek için tanımları kıtalar boyunca taşırken, bazıları de tarifler ve tekniklerle bir işgal gerçekleştirdiler. Bilhassa sömürgeci devletler, bir toprağı işgal eder, ele geçirir, orada hakimiyet kurarken mutfağını da işgal eder, tanımları kendi mutfaklarına alır ya da asimile ederler. Örneğin İspanyollar, Güney Amerika’yı işgal ettiklerinde, yerli halkları İspanyol pişirme tekniklerini kullanmaya zorlamış ve lokal kültürün tarzlarını büsbütün güç ve baskıyla yok etmişlerdir. Bugün İspanyol mutfağı ile Meksika mutfağı ortasında neredeyse çok az fark bulabilirsiniz. Öteki bir örnek, halkların katili Stalin’dir. Stalin, idaresi müddetinde Sovyetlerin karar sürdüğü bütün coğrafyalardaki halkların mutfaklarından yemekleri içeren bir yemek kitabı yazdırır ve bu kitabı bütün konutlara dağıttırır. Kitapta yemek tanımlarıyla birlikte sofra fotoğrafları de vardır. Böylelikle Sovyet mutfağını inşa edecektir. Bugün Rus mutfağına ilişkin olduğu zannedilen borch çorbası, işte bu yol ile Polonya mutfağından devşirilmiştir. Tekrar herkesin birebir isimle bildiği Çerkes tavuğunu bir kitapta Gürcistan yemeği olarak görebilir ve hayret edebilirsiniz. Biz, gibisi bir şeyi de Filistin mutfağı ile ilgili olarka görürüz. Son yıllarda çok meşhur bir İsrail yemeği olarak literatürlerde yer alan falafel üzere Arap yemekleri de mutfağın işgalinin birer örneğidirler.
FİLİSTİN’E SELAM OLSUN
Bir yemeğin coğrafik işaretinin alınması, memleketler arası alanda tanıtılması, milletlerarası bilimsel yayınlarda ilişkin olduğu kültürle birlikte anılması bu yüzden çok kıymetlidir. Mutfağı, yemek tanımlarını birer lezzet alma, zevk aracı olarak görürken, tıpkı vakitte bir tarihi eser kadar kimlik ögesi olduğunu hatırlamak, eski tanımlara sahip çıkmak, yaşatmak ve orjinalini koruyarak yaygınlaştırmak bu yüzden hayati kıymet taşıyor. Bugün, biz de Filistin’e bir selam olsun diye rumaniyye yemeğini paylaşalım. Rumaniyyenin temel materyali olan mercimek, milattan evvel dokuzbinden beri Anadolu, Mezopotamya ve Filistin’de yetişiyor. Üzerine Rabbimizin yemin ettiği nar da yeniden Filistin coğrafyasının endemik bitkilerindendir. Bu hafta sonunda, siz bu yazıyı okurken, Filistin için zafer, huzur ve uygunluk çoktan gerçek olmuş olsun dilerim. sağlıklı ve keyifli hafta sonları.
Rummaniye
MATERYALLER
YAPILIŞI
Mercimek, kimyon, tuz ve suyu bir tencereye koyalım, 10 dakika kaynatalım. Patlıcanı soyalım, küp küp doğrayalım. Kaynayan mercimeğe ek edip 20 dakika kısık ateşte kaynatalım. Sarımsakları soyalım. Bir tavada zeytinyağını kızdıralım, sarımsakları kızartalım. Pişen mercimek ve patlıcana kızarmış sarımsak ve nar pekmezini ekleyelim, 5 dakika daha pişirelim. Limonu sıkalım ve yemeğe suyunu ekleyelim. Yemeğimizi servis kasesine koyalım, az ölçüde zeytinyağı gezdirelim ve üzerine bir yemek kaşığı nar tanesi ile bir tutam doğranmış maydanoz ek edelim. Tabun ekmeği ile servise alalım. Afiyet olsun.
Tabule
MATERYALLER
100 gram maydanoz
3 salatalık
1 orta uzunluk domates
5 ince yeşil soğan
Bir avuç nane yaprağı
Bir limon
Bir çay bardağı zeytinyağı
Bir tatlı kaşığı tuz
Bir çay kaşığı karabiber
YAPILIŞI
Bulguru sıcak su ile ıslatalım, yumuşamalı lakin dişe dokunmalı. Domates, salatalık ve soğanı çok ince doğrayalım. Limonun suyunu sıkalım. Bulgur, ince doğranmış domates, salatalık ve soğanı tuz ve karabiber ek edip yeterlice karıştıralım. Naneyi kıyalım, kararmaması için en son ekleyelim. Zeytinyağı ve limonu ek edelim. Servise alalım, afiyet olsun.
