Gelen son dakika haberine nazaran; otomotivde başlayarak elektronik üzere öteki dallara de sıçrayan global çip tedariki meselesinin, üretimde aksamalara neden olarak milyarlarca dolarlık ziyana yol açması bekleniyor.
MASFED Genel Sekreteri Niyazi Berktaş, pandemi sebebiyle otomotiv dalında global ölçekte yaşanan ıstıraplara çip krizinin de eklenerek araba markalarının üretimini etkilediğini, bu durumun ikinci el araba fiyatlarını artırabileceğini söz etti.
Süratli bir yükselişin akabinde 2020’nin son ayları itibariyle düşük bir seyir izleyen ikinci el araba fiyatlarının pandemi sebebiyle yaşanan çip krizi ile tekrar yükselmesi bekleniyor.
Hususa ait değerlendirmelerde bulunan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Sekreteri Niyazi Berktaş, salgın sebebiyle fabrikalarını kapatan otomotiv fabrikalarının süratle üretime başlamasıyla stokta bulunan çiplerin tükendiğini, bu durumun da materyal düşüncesine yol açarak araç üretimini sekteye uğrattığını belirtti.
Dünya genelindeki araba üreticilerinin Mart ayı itibariyle tedbir alarak üretime orta vermeye başladıklarını tabir eden Berktaş ‘‘Tüm dünya genelinde yaşanan olağanlaşma sürecinde otomotiv fabrikalarının süratle üretime başlaması gereçlerde yaşanan stok meselesini da beraberinde getirdi.
Yıl boyunca çip tedarik probleminin devam edebileceğini öngören otomotiv fabrikaları tekrar üretime orta vermek durumunda kalıyor. Sıfır araç üretiminde ve tedarikinde yaşanan bu aksaklıklar ikinci el araba fiyatlarına da yansıyacaktır’’ diye konuştu.
‘’Nisan Mayıs aylarında fiyatlar artabilir’’
Global ölçekte sıfır araç üretiminde yaşanan bu zahmetlerin yanı sıra bankaların uyguladığı yüksek faiz oranları ve dövizin dalgalı seyrinin ikinci el araba fiyatlarının yükselmesine sebep olabileceğini söyleyen Berktaş ‘’Pandemi sebebiyle sıfır araçların üretiminde ve tedarik sürecinde yaşanan aksaklıklar ikinci el fiyatlarının yükselmesinde büyük rol oynamıştı.
Fakat faiz oranlarının düşmesi ve yılsonuna yanlışsız sıfır araçların gelmesi ile fiyatlarda yüzde 15’e varan bir düşüş yaşanmaya başladı. Şu an ikinci el fiyatları stabil seyrediyor.
Lakin Nisan Mayıs ayları itibariyle yaşanabilecek tedarik külfeti, döviz ve faiz oranlarının yüksek oluşu piyasaya yansıyacak, fiyatları da yükseltecektir.
Bu durum şimdi fiyatlara yansımadığı için araç alacak vatandaşlarımız süreci âlâ kıymetlendirmeli; artık araç sahibi olmak için en uygun vakitleri yaşıyoruz.
Bunun yanı sıra yaz ayları geliyor, Ramazan ayı sonrasında sokağa çıkma kısıtlamalarının da gevşetilmesi bekleniyor. Beşerler bayram tatiline, yazlığına, memleketine gitmek isteyecek. Virüsten korunmak için toplu taşıma araçları yerine özel araçların tercih edilmesi de ikinci ele talebi artıracaktır, bunun da fiyatlara yansıması olacaktır.’’ dedi.
Öte yandan sıhhat için giyilebilir elektronikten araç içi elektronik sistemlere kadar teknolojinin her alanında büyük ehemmiyete sahip olan çipler, ülkeler ortasındaki rekabet ögelerinden biri haline dönüşürken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının tesiriyle otomotiv dalından başlayarak global bir “dar boğazın” başrolünü aldı.
Tedarik zincirinde aksamalara neden olan ve ekonomik varsayımları boşa çıkaran Kovid-19 salgını, akıllı telefonlardan bilgisayarlara, askeri ekipmanlardan arabalara kadar birçok teknolojik eserin üretiminde kullanılan çiplerin arzında da global bir “kıtlığı” beraberinde getirdi.
Salgınla birlikte çipe talep arttı
60 yıl evvel icat edilen çip, bilgisayarlardan arabaya günümüz çağdaş aygıtlarının en kıymetli ve en kıymetli bileşenine dönüşürken, salgın sırasında akıllı telefonlar ve elektronik eserlere yönelik talebin beklenmedik formda artmasıyla gibisi görülmemiş bir global kıtlığı tetikleyen kısa vadeli bir arz şokuna neden oldu.
“Yarı iletkenler” olarak da bilinen çiplerin yıllar geçtikçe daha karmaşık hale gelen dizaynları, üretimini zorlaştırdı ve yaşanan global arz sorununun temelini oluşturdu.
Yeni fabrikaların kurulmasının uzun vakit aldığı ve milyarlarca dolara mal olduğu çip bölümünde, Kovid-19 salgının tesiriyle ansızın artan talep çip tedarikinde düşüncelere neden oldu.
Çip arzı beklenmedik talebi karşılamakta yetersiz kaldı
Salgın devrinde alınan karantina tedbirleri insanları konutlara kapatırken, iş, eğitim ve cümbüş üzere faaliyetlerin konuttan yapılmaya başlanmasının da önünü açtı. Bu durum pek çok insanı bilgisayarları, akıllı aygıtları, tabletleri, hatta oyun konsollarını daha çok kullanmaya itti. Ayrıyeten pek çok şirketi, uzaktan çalışma sistemleri geliştirmeye ve bulut altyapısı kurmaya ya da mevcut altyapıları güzelleştirmeye zorladı.
Teknolojik eserlerin artan kullanımıyla çiplere olan talep artış gösterirken, bu eserlerin arzı beklenmedik talebi karşılamakta yetersiz kaldı.
Yarı İletken Sanayisi Birliği (SIA) bilgilerine nazaran, global yarı iletken satışları 2020’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 6,5 artarak 439 milyar dolara ulaştı. Bölgesel bazda geçen yıl ABD pazarına yapılan yarı iletken satışları yüzde 19,8 artarken, yarı iletkenler için en büyük pazar olan Çin’e satışlar yüzde 5 yükseldi.
Arz ıstırabı birinci olarak otomotiv dalında hissedildi
Çip bölümünde global çapta yaşanan arz derdi, birinci olarak otomotiv bölümünde hissedildi. Deloitte raporuna nazaran, LCD ekranlardan araç içi sistemlere kadar her şeyi içeren otomotiv elektroniğinin, 2030’e kadar bir arabanın üretim maliyetinin yüzde 45’ini oluşturacağı varsayım ediliyor. Bu elektroniklerde kullanılan yarı iletken tabanlı bileşenlerin maliyetinin 2020’de 475 dolara, 2030’da 600 dolara kadar çıkacağı öngörülüyor.
