Hürriyet gazetesi müellifi Fatih Çekirge’nin bugünkü yazısı şöyle:
Adalet Bakanlığı dün İnsan Hakları Hareket Planı evrakını yayınladı…
146 sayfalık belgeyi satır satır okudum…
Ve ben bu hareket planının ana omurgasını oluşturan:
– 11 temel unsurun;
– 9 gaye zincirinin;
– 50 amaç tablosunun;
– Ve 393 faaliyetin altına imza atarım…
Okurken heyecanlandım zira:
Her birimizin içine “dert” olan, “Neden bizde eksik?” diye üzüldüğümüz, “Avrupa’ya bakın” dediğimiz, insan hakkı ismine ne varsa bu dokümanda gördüm…
Elbette hukukçular tartışır…
Ancak ben son kelamı şimdiden söylüyorum:
“Lütfen bu planı 2 yıla yaymayın. Ve seçimlerden evvel yasalaştırın.”
Artık kendi adıma çıkarttığım başlıkları özetliyorum…
AVRUPA İNSAN HAKLARI VURGUSU
Dokümanda sık sık Avrupa İnsan Hakları Kontratı ve Mahkemesi (AHİM) vurgusu yapılıyor.
Anayasa Mahkemesi içtihatları, temel insan hakları başlıkları temel alınıyor.
Söz de şöyle:
“Belge’nin art planına bakıldığında insan hakları hukukunun kozmik standartları öne çıkmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi (AİHS), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) içtihatları ve Avrupa Birliği müktesebatı kelam mevzusudur. Bunlar insan hakları hukukuna ait standartları daima yükselten bölgesel seviyede memleketler arası enstrümanlardır.”
HAK VE ÖZGÜRLÜK LÜTUF DEĞİLDİR
“En yaygın tarifiyle insan hakları, insanın yalnızca insan olmasından ötürü sahip olduğu haklardır. Hak ve özgürlükler lütufla doğmadığı üzere, bir lütuf olarak da korunamaz. İnsan olmak nedeniyle sahip olunan haklar, hukuk devletinin varlık sebebidir.”
ÖZGÜRLÜK TANIMI
“Kimse insan haklarını ortadan kaldırma özgürlüğüne ya da özgürlükleri yok etme hakkına sahip değildir. İnsanın nasıl inanacağı, nasıl düşüneceği, nasıl giyineceği, nasıl görüneceği, kısaca nasıl yaşayacağı münhasıran beşere ilişkin bir tercihtir.
YARGIDA MAKUL MÜHLET
“İnsan haklarını koruyup geliştirmenin garantisi olan yargı, adil kararı, makul müddette verebildiği ölçüde toplumun adalet hissini tatmin edecektir. Adil yargılanma hakkı, yalnızca duruşma salonundaki tarafların tatmini için değil, toplumun yargıya itimadının tesisi için de olmazsa olmaz bir prensiptir.”
ADALET BAKANI YETKİSİ
“Adalet Bakanı’nın, yargıçları öbür bir yargı etrafında süreksiz olarak yetkilendirebilmesine ait karar kaldırılacaktır.”
MASUMİYET KARİNESİ:
“Suç ve cezaların kişiselliği ile masumiyet karinesinin temel olmasına ait temel prensipler isimli ve idari iş ve süreçlerde aktif bir biçimde uygulanacaktır. Lekelenmeme hakkının kapsamı genişletilecek ve düzenleme tesirli bir formda yapılacaktır…”
YARGI-MEDYA MÜNASEBETİ
“Soruşturma ve yargılamalar hakkında masumiyet karinesine dikkat edilmek suretiyle kamuoyunun bilgilendirilmesini temin etmek için kamu vazifelileri ile medya çalışanlarına yönelik farkındalık artırıcı faaliyetler yapılacaktır. Basın, yayın ve internet yoluyla işlenen kabahatlerde muhakeme kuralı olan müddetler türel öngörülebilirlik ve söz özgürlüğünü güçlendirmek hedefiyle yine ele alınacaktır.
İnternet sitesinin tamamı yerine yalnızca ilgili içeriklerin kısıtlanmasının sağlanmasına ait uygulamadan kaynaklı sıkıntılara yönelik gerekli önlemler alınacaktır.”
GAZETECİ GÜVENLİĞİ
“İfade ve basın özgürlüğünün kıymetli bir modülü olan “gazeteci güvenliğinin” esas olmasına ve gazetecilerin mesleksel faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik önlemler alınacaktır.”
SÖZ ÖZGÜRLÜĞÜ
“İfade özgürlüğünün en geniş halde teminat altına alınması hedefiyle ilgili mevzuat milletlerarası insan hakları standartları doğrultusunda gözden geçirilecektir.
Haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit hedefiyle yapılan niyet açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hâkim, savcı ve kolluk görevlilerine tertipli olarak eğitim verilecektir.
Tabir açıklaması yoluyla işlenen cürümler nedeniyle verildiği anda kesin olan kararlara karşı kanun yolu getirilecektir.”
TOPLANTI VE ŞOV YÜRÜYÜŞÜ
“Toplantı ve şov yürüyüşü hakkının güçlendirilmesi gayesiyle ilgili mevzuat ve uygulama memleketler arası standartlar dikkate alınarak gözden geçirilecektir.”
DİNİ BAYRAMLAR
“Hangi dine mensup olursa olsun kamu ve özel kesim çalışanları ile öğrencilere, kendi dini bayramlarında müsaadeli sayılma imkânı getirilecektir.”
NEFRET HATALARI
“Ayrımcılık ve nefret kabahatine ait Türk Ceza Kanunu’nda yeni bir düzenleme yapılacaktır.”
SÖZ ALMA AZABINA SON
“İfade alınıp hür bırakılmak üzere verilen bir yakalama kararı kapsamında mesai saatleri dışında yakalanan bireye, makul bir müddette isimli makamlara başvurmayı taahhüt etmesi kaidesiyle hür bırakılma imkânı getirilecektir.
Söz alma süreçlerinin mesai saatleri dışında yapılamaması nedeniyle yakalama kararlarının infazından kaynaklanan mağduriyetleri gidermek için, bu süreçlerin adliyelerde 7 gün 24 saat temeliyle yapılması sağlanacaktır.”
GECE YARISI GEL BAKALIM
Birçoğumuzun başına gelmiştir. Bir para cezası için bile gece yarısı gözaltı olmuştur…
“İddianame ile şahit ve müştekiler hakkında çıkarılan zorla getirme kararları, ilgiliye telefonla bilgilendirme bildirisi yoluyla da bildirilecektir.
Davet üzerine gelmeme durumunda tebligat sürecinin adabına uygun biçimde tamamlandığı tespit edilmeden zorla getirme yahut yakalama süreci yapılmamasına yönelik önlemler alınacaktır.”
İŞİN YOKSA ŞAHİT OL DÖNEMİNE SON
“Şikâyete bağlı cürümlerde, sözü alınmak üzere meşruhatlı davetiye bildirisine karşın müştekinin duruşmaya mazeretsiz olarak gelmemesi halinde kamu davasının düşürülmesine ait mevzuat çalışması yapılacaktır.”
AZAP TEDBİRE VE AVRUPA STANDARTI
“Avrupa İşkenceyi Tedbire Komitesi ile BM Azaba Karşı Komite tavsiyeleri dikkate alınarak nezarethaneler ile geri gönderme merkezlerinin fiziki kapasiteleri dâhil standartları korunarak daima gözden geçirilecektir.”
BAYANA KARŞI ŞİDDET VE AVUKAT HAKKI
Ş“iddet mağduru bayanların hak arama yollarını aktif bir biçimde kullanabilmeleri için Ceza Muhakemesi Kanunu 234’üncü unsuru uyarınca avukat görevlendirilmesi imkânı getirilecek, isimli yardım hizmetlerinden yararlanma şartları kolaylaştırılacaktır.”
ÇIPLAK ARAMA SAVLARI
“Üst ve vücut aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek formda uygulanmasına yönelik kararlılık sürdürülerek kolluk vazifelileri ve ceza infaz kurumu çalışanına sistemli eğitim verilmesine devam edilecektir.”
SONUÇ:
146 sayfalık bu aksiyon planı kişi hak ve özgürlükleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne önemli atıflar yapıyor.
Ayrıyeten Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadlarına dayandırılan pek çok unsur var…
Okurken, “hadi keşke” dedim.
Zira bu millet, en geniş manada insan haklarını ve demokratik ömrü hakediyor…
Keşke iktidarı ve muhalefetiyle el ele verip daha da katkı yaparak bu hareket planı hayata geçirilse…
Kimi muğlak sözler yerine…
2023 seçimlerine gitmeden…
Her birimizin hakkı olan bu hareket planı hayata geçse…
