İran’ın eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın birlik içinde hareket etmesi halinde bölgenin çehresinin değişeceğini ve 3 ülke ortasındaki ortak paydaların ihtilaflı bahislerden onlarca kat fazla olduğunu söyledi.
İran’da Hasan Ruhani’den evvel 2005-2013 yıllarında iki devir cumhurbaşkanlığı yapan Ahmedinejad, bölgedeki gelişmeler, nükleer muahede ve 18 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
“İRAN, TÜRKİYE VE SUUDİ ARABİSTAN BİRLİK İÇİNDE HAREKET EDERSE BÖLGENİN ÇEHRESİ DEĞİŞİR”
İran ile Suudi Arabistan ortasında yürütülen müzakereleri desteklediğini belirten Ahmedinejad, “İran, Türkiye ve Suudi Arabistan yan yana durursa ve birlik içinde hareket ederse bölgenin çehresi büsbütün değişir. Bu çok kolay gerçekleşebilir. 3 ülke ortasındaki ortak paydalar ihtilaflı oldukları bahislerden onlarca kat daha fazladır. Bu ortak paydaları güçlendirirsek her şey kolaydır” dedi.
Ahmedinejad, Türkiye, İran ve Rusya’nın Suriye kriziyle ilgili yürüttüğü Astana sürecinin de bu kapsamda değerli olduğunu lisana getirerek, “İran, Türkiye ve Rusya, Suriye’de barışın tesisine yardımcı olabilirler. Bu halde Suriye halkının iradesi hakim olabilir. Bölge halkları ve ülkeleri dost olabilirse büyük bir güç ortaya çıkar. Hegemonik değil, dünya barışına hizmet edecek bir güç” diye konuştu.
“ABD’NİN HER YERİNDEN İRAN’IN HER YERİNE UÇUŞLARIN OLMASINDA HİÇBİR SAKINCA YOK”
Eski İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, İran ile ABD ortasındaki sıkıntılarla ilgili olarak da hükümetlerin halkların irtibatını engelleme hakkı olmadığını söyledi ve cumhurbaşkanlığının birinci devrinde Tahran ile New York ortasında direkt uçak seferlerinin olması için ABD idaresine mektup yazdığını hatırlattı.
Ahmedinejad, “İran ile ABD ortasında sorun varsa bu halkların münasebetlerine mahzur mi olmalıdır? Kim bu hakkı ve yetkiyi nereden alıyor? Bu halklara sorulması gereken önemli bir sorudur. Şayet halklara bu türlü bir soru sorulursa onlar bağlantının devam etmesi tarafında oy kullanır. Zira ekonomik, kültürel, bilimsel ve toplumsal bağlantı kurmak ve gidip-gelmek halkın hakkıdır” tabirlerini kullandı.
“ABD’nin her yerinden İran’ın her yerine uçuşların olmasında hiçbir sakınca yok” diyen Ahmedinejad, şöyle devam etti:
“ABD vatandaşlarından birçok İran’ı görmek istiyor. Bilimsel, ticari faaliyetler yürütmek ve ülkeyi gezmek istiyorlar. Birçok İranlı da ABD’ye gitmek istiyor, bunda ne sakınca var? Bu tıpkı vakitte devletler ortasındaki meselelerin tahliline de yardımcı olur. Halkların diyaloğu artarsa devletler ortasındaki sıkıntıların tahlili kolaylaşır. Devletler halk için münasebet kuruyor ya da koparıyor. Devletin misyonu halkın hukukunu temin etmektir. Halk, adil ve özgür bir ortamda yaşamalıdır. Nereye isterse gidebilmelidir.”
Tahran ve Washington’ın geçmişte iş birliği yaptığını ve çeşitli bahislerde anlaştığını hatırlatan Ahmedinejad, bunun artık de olabileceğini belirterek, “İran ile ABD yeni mutabakatlar yapabilir. Asıl olan adalet ve hürmete dayalı bir iş birliğidir. Dostluk ve barış olursa neden olmasın. Bu, İran ile ABD’nin bölgedeki halkların çıkarının aleyhine iş birliği yapacağı manasında değildir. İş birliği hiçbir ülke ve halkın aleyhine olmamalıdır. Mesela Türkiye’nin ABD ile olan dostluğu İran’ın aleyhine değildi. Biz Türkiye ile dosttuk artık de dostuz” değerlendirmesinde bulundu.
Nükleer muahedenin ülke için kazanımı olmadığını ve sıkıntıları çözemeyeceğini tabir eden Ahmedinejad, bu muahedenin imzalandığı son 5 senede İran ile ABD’nin birbirinden daha fazla uzaklaştığını savundu.
Kendisinin de daha evvel muahede yaptığını aktaran Ahmedinejad, “Daha evvel de mutabakat yaptık fakat bu taraf müsaade vermedi. Hala vazife başında olan farklı akımlar birlik oldular ve bunun gerçekleşmesini engellediler” dedi.
“SEÇİM ATMOSFERİ ÇOK DURAĞAN, HİÇBİR VAKİT BU TÜRLÜ OLMAMIŞTI”
Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde Hasan Manevî hükümetinin 8 yılın akabinde Viyana müzakerelerinden bir kazanım elde etmek istediğini ve yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) oluşturduğu kaideleri da fırsat bilerek seçimlerin ertelenmesinden yana olduğunu savunan Ahmedinejad, salgının hükümet tersi cenahta yer alanlar için de “halkın rahatsızlığını kullanmak ve sandık başına gitmemesini sağlamak için düzgün bir fırsat” oluşturduğunu söyledi.
Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığına aday olup olmayacağıyla ilgili soruyu da “Henüz görüş belirtmedim. Bekleyelim. Halkın haklarını ebediyen savundum. Ulusal çıkarlara ve insani pahalara muhalif bir durum gördüğümde sesimi yükselttim. Seçim atmosferi çok durağan, hiçbir vakit bu türlü olmamıştı. Nasıl olacağı gelişmelere bağlıdır. Birçok gelişme yaşanabilir” formunda yanıtladı.
Kendi periyodunda bakanlık yapanlardan cumhurbaşkanlığına aday olanları destekleyip desteklemeyeceğiyle ilgili Ahmedinejad, “Herkes katılabilir. Halkın seçimiyle ilgili rastgele bir sınırlama olmamalı. Kim kendinde yeterlilik görüyorsa aday olabilir” diye konuştu.
Eski Cumhurbaşkanı, seçimlerde yolsuzluk savlarına dair de şunları söz etti:
“Geçmişte sandıkları tek tek ilan ediyorduk. 44 binden fazla sandığın içindeki oylar tek tek sayılıyor ve ilan ediliyordu. Bu halde sandık başındaki 17 gözlemci de o denli olup olmadığını görüyordu. Seçmenler de bu biçimde kendileri de oyları hesaplayabilir ve kıyaslayabilirdi. Yapılan son 2-3 seçimde sandıklar ilan edilmiyor. Bu güzel bir şey değil.”
2005 yılında ihtilalin mefkureleri ortasında yer alan “adalet, özgürlük, kalkınma ve insan onuru” üzere mevzularda ısrarcı olursa devlet kademelerinde faaliyet yürütenlerin de dayanak vereceği üzere bir anlayışa sahip olduğunu aktaran Ahmedinejad, kısa müddet içinde bunun “yanlış” bir görüş olduğunu anladığını lisana getirdi.
“İRAN’DA GÜÇLÜ VE UYUMLU BİR VİRÜS İDARESİ YOK”
İran hükümetinin Kovid-19’la gayretini yetersiz bulan ve bunu eleştiren Ahmedinejad, “İran’da güçlü ve uyumlu bir virüs idaresi yok. Ülke sıhhat takımlarının potansiyeli ve yeteneklerinden yararlanılmıyor. Birtakım hususların anlatıldığı üzere olmadığını sonradan öğreniyoruz. Alınan kararların uyumla alınmadığını görüyoruz. Aşı ithal etmenin bu kadar güç olmadığını düşünüyorum” sözlerini kullandı.
Ülkede açıklanan Kovid-19 olayları ve can kayıplarının gerçekçi olmadığını savunan Ahmedinejad, şunları aktardı:
“Oranları düşürüp yükseltiyorlar. Kendileri de gerçek sayıların açıklanandan 2 kat fazla olduğunu söyledi. Koronavirüs idaresine öbür konular da eklendi ve istenen bir düzeyde değiliz. Değişik bir dehşet hali yaşanıyor. Kaygı vücudun bağışıklığını zayıflatır. Bir gün aşı gelecek bir gün gelmiyor diyorlar. Bazen aşı tesirlidir bazen de aşı vurulsan da sıhhat kurallarına uymalısın diyorlar. Yüksek seviyede sorumluluk hissinin oluşması için net bir prosedür yok.”
Ülke yetkililerinin aşı yaptırmış olabileceğini, bu nedenle rahat hareket ettiklerini sav eden Ahmedinejad, “Yavaş yavaş basamaklı olarak gaflet, halktan uzaklaşarak nelerin olduğunu bilmiyoruz. Açıklanan oranlar doğruysa devleti yönetenlerde zelzele tesiri oluşturmalı. Şayet hakikat değilse yöneticilerin öteki gayelerle gerçek olmayan sayıları paylaşması çok makûs bir şeydir” görüşünü paylaştı.
Dünya Sıhhat Örgütünü (DSÖ) de eleştiren Ahmedinajed, Kovid-19’un siyasi maksatlar için üretilmiş olabileceği tezinde bulundu.
