ANKARA – Cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş yapılan 24 Haziran 2018 seçimlerinden bugüne yeni kurulan siyasi parti sayısında rekora gidiliyor. Yaklaşık 3 yılda kurulan 30 yeni siyasi parti ortasında eski Başbakanlardan Necmettin Erbakan’ın genel başkanlığını yaptığı Yine Refah Partisi’nden AK Parti’de değerli misyonlar üstlenmiş Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan’ın kurdukları Gelecek ve DEVA Partilerine, çok sayıda dikkat çeken oluşum var. En son 2018 seçimlerinde CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı olan Muharrem İnce de “Memleket Partisi” ile siyaset sahnesinde yeni bir rol üstlendi.
Kamuoyu araştırma şirketlerinin yöneticileri ve siyasal bağlantı uzmanlarıyla, İnce’nin kurduğu parti başta olmak üzere siyaset hayatına katılan yeni partilerin geleceklerini konuştuk.
‘İNCE İKİ KUTUPLU SİYASETİ ANLAMAMIŞ GÖZÜKÜYOR’
Son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde CHP’nin adayı olarak yarışa katılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın karşısında yüzde 30’un üzerinde oy alan Muharrem İnce’yi tecrübeli bir siyasetçi olarak niteleyen siyasal irtibat uzmanı İbrahim Uslu’ya nazaran, İnce’nin halka sempatik gelen bir yapısı var ve seçmenlerle başarılı bir diyalog kurabiliyor. İnce’nin ilgi çektiğini ancak siyasetteki mesleğini belirleyecek faktörlerin bunlar olmadığını söyleyen Uslu, İnce’nin iki kutuplu siyasetin tabiatına ve yordamlarına alışamamış durduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Muharrem İnce, hala başkanlık sistemini, yüzde 50+1 sistemini ve iki kutuplu siyaseti anlamamış gözüküyor. Şu an partilerden çok içinde bulunduğunuz ittifak hem seçmen nezdinde hem de siyasal gelişmeniz açısından daha değerli olmaya başladı. Bu bu türlü olmamalı diyebilirsiniz lakin realite bu türlü oldu. O yüzden AK Parti üzere son yirmi yıldır Türkiye’nin siyasetine damga vurmuş bir parti olarak bile tek başına davranma hamasetini gösteremedi, MHP’yle yola çıktı. Sonrasında Büyük Birlik Partisi’ni de yanlarına alarak Cumhur İttifakı tabanını büyütmeye çalıştılar. AK Parti üzere yüzde 50 oy oranına çıkmış parti bile bu sisteme geçilmesiyle birlikte bir partinin bütün siyasal süreci belirleyemeyeceğini gördü ve bir ittifak bloku içerisinde yer alma muhtaçlığı hissetti. İttifakı dağıtıp müstakil hareket etme riskini de göze alamadı.”
‘TEK BAŞINA BİR PARTİNİN BAHTI YOK’
Muharrem İnce’nin hem Cumhur İttifakı’na hem de Millet İttifakı’na muhalefet ederek büyümeyi düşündüğünü, bu stratejinin çok fazla işe yaramayacağını tabir eden Uslu değerlendirmelerini şu sözlerle sürdürdü:
“Muharrem Beyefendi, hem iktidara hem de muhalefete muhalefet ederek büyüyebileceğini düşünüyor. Ben bu stratejinin çok fazla işe yarayacağını düşünmüyorum. Şu an muhalif seçmenler biliyorlar ki yüzde 50+1’e muhtaçlık var. Tek başına bir partinin talihi yok. Münasebetiyle siz yüzde 50+1 bloğun içerisinde misiniz değil misiniz ona bakıyor. Oradaysanız, ‘Evet bunlar iktidarın modülü olabilir’ diye düşünüyor ve ona nazaran size ya teveccüh ediyor ya da etmiyor.”
‘MEMLEKET PARTİSİ VE İNCE STRATEJİSİNİ GÖZDEN GEÇİRİR’
“Yüzde 50+1’i geçme bahtı bulunan iki bloğun ikisine de muhalefet ediyorsanız Amerika’daki, Demokrat ve Cumhuriyetçiler dışındaki başka partilerin performansı kadar performansınız olur. Siyaset iki blok sistemine dönmüşse, ‘Ben bu sistemi tanımıyorum, ben müstakil davranacağım’ diyebilirsiniz fakat bundan sonuç alamazsınız. Memleket Partisi’nin ve İnce’nin bu siyasal stratejisini, siyasi yelpazenin neresinde kendisini konumlandıracağı konusundaki kararlarını süreç içerisinde gözden geçireceğini düşünüyorum.”
‘YENİ PARTİLERİN BÜYÜME POTANSİYELİ ÇOK YÜKSEK GÖRÜNMÜYOR’
Uslu’ya nazaran gereğinden fazla parçalanmış siyasi tablo içerisinde yeni kurulan siyasi partilerin büyüme potansiyelleri kaçınılmaz olarak yüksek olamıyor. YETERLİ Parti’nin kurulduğunda daha avantajlı olduğunu ve yüzde 10 bandında siyasal hayata başladığını, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nin ise yüzde 10 civarında bir oyla kurulamadığını belirten Uslu, “Araştırmalara nazaran Gelecek ve DEVA’nın yüzde 2 ile 3 oranında dayanakları var ve son bir yıldır da o takviye bir türlü artmıyor” dedi. Uslu kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Açıktaki seçmen muhakkak partilere aktı. Yeni kurulacak partilerin bu talihi yok. Örneğin Mustafa Sarıgül partiyi kurdu lakin araştırmalarda denk bile gelmiyoruz. Meğer tanınan bir siyasetçi. Bu kadar çok parçalanmış siyasi sistemlerde yeni kurulan bir parti nereden oy alacak? Hele eski partiler hala pastanın büyük kısmını almaya devam ediyorken. CHP kendi tabanını tutuyor, AK Parti belirli aşınmalar olsa bile büyük dilimi tutuyor. MHP de ufak tefek aşınmalar olsa da büyük dilimi tutuyor. YETERLİ Parti başladığı günden bu yana dilimini büyütmeye devam ediyor. AK Parti’nin, CHP’nin sadık seçmeni, UYGUN Parti’nin keyifli seçmeni, HDP’nin seçmenini hangi argümanlarla ikna edeceksiniz? O nedenle çok sıkıntı.”
‘YENİ KURULAN PARTİLERİN YÜZDE 10’LARA ÇIKMA İMKÂNI YOK’
DEVA ve Gelecek Partisi’nin hiçbir partiyi tercih etmeyen mutsuz seçmeni taraflarına çektiğini belirten Uslu, “Yeni kurulan partilerin yüzde 10’lara çıkma imkânı yok. Velev ki yüzde 10’a çıksanız bile yalnızca parlamentoya 30-40 milletvekiliyle girmenizi sağlıyor. Bu üzere etmenler, Memleket Partisi’nin kısa vadede Türkiye’de siyaseti değiştirecek bir gelişme göstermesini engelleyecektir. Bu süreç içerisinde biz Memleket Partisi’nin siyasi istikrarlar içerisinde gözle görülür farklılıklar yarattığını görmeyeceğiz” dedi.
‘BİRÇOK İSİM SİYASİ PARTİ KURMAYA DEVAM EDECEK’
50+1’lik sistemde yeni siyasi partilerin doğacağını birinci defa 2016 yılında tabir ettiğini belirten Gezici Araştırma Merkezi Lideri, memleketler arası güvenlik ve stratejik çalışmalar uzmanı Murat Gezici’ye nazaran, yeni partiler siyaseten alternatif olmak ve ferdî olarak ayakta durmak isteyen siyasetçiler tarafından kuruluyor. Gezici, “Bu sistemde ne kadar çok siyasi parti doğarsa farklılıkların arttığını ve bu sistem içerisinde herkesin kelam sahibi olmaya başladığını görüyoruz. Örneğin Sayın Erdoğan, yüzde 1 civarı oy alan Saadet Partisi içerisinden bir ismi tekraren ziyaret etti. Bu demek oluyor ki birçok isim de siyasi parti kurmaya devam edecek zira karşılığı var. 50+1 her siyasi ittifak için değerli siyasi jargonlar oluşturacak” dedi.
2023 SEÇİMLERİNDE GENÇLER TESİRLİ OLACAK
Yaptıkları araştırmada, “Muharrem İnce’ye oy verebilir misiniz” sorusunu yönelttiklerini, toplumun yüzde 12’sinin oy verebileceğini söylediğini söz eden Gezici, 2023 seçimlerinde Z ve Y jenerasyonunun belirleyici olacağını belirterek şu değerlendirmeleri yaptı:
“Muharrem İnce son kırk yıl içerisinde CHP’nin oyunu yüzde 30’lara taşıyan siyaset ve devlet adamı. Cumhurbaşkanı adayı olması onun hala cazip isimler ortasında olmasına neden olacak. CHP içerisinde CHP’ye tenkitte bulunan orta sol ve Atatürkçü tabanda karşılık bulacaktır. Örneğin Kadıköy’de, Konak’ta, Adana’nın Çukurova ilçesinde, Aydın’da, Denizli’de ulusalcı, Atatürkçü ve orta soldan Muharrem İnce oy alacak.”
‘İNCE YÜZDE 2 OY BİLE ALSA BÜTÜN DENKLEMLERİ BOZACAK BİR İSİM’
“2023 seçimlerinin sonuçlarını Z nesli belirleyecek. Yani hiç oy kullanmamış 15 ila 21 yaş ortasında gençler var Türkiye’de. Bunların oy potansiyeli yüzde 11.8. Bu şahısların hiçbir ideolojisi yok. Bu seçmenlerin de yeni kurulacak siyasi partilerde karşılığı var. Muharrem İnce’de de var DEVA başkanı Ali Babacan’da da var. 1980 ile 1999 ortasında doğan Y neslinin da yüzde 30’luk bir oy potansiyeli var. Bu seçmenin de yüzde 70’i Atatürkçü ve kendisini daha çok merkezde hisseden isimler. Bu manada geçmişte de İnce yüzde 30 civarı oy alması nedeniyle hala seçmeni heyecanlandırabilecek isim olarak görüyorum. Tahminen yüzde 20 alamayabilir ancak yüzde 2 oy bile alsa bütün denklemleri bozacak bir isimdir.”
‘GELECEK, DEVA VE MEMLEKET PARTİ’SİNİN BAHTLARI BİRBİRİNE ÇOK BENZEYECEK’
GENAR Araştırma Şirketi İdare Konseyi Lideri İhsan Aktaş’a nazaran ise Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı ortasında yüksek seviyede bir rekabet mevcut tabloda devam ediyor. Aktaş, “Bu rekabet çok kıran kırana geçtiği için Gelecek Partisi’nin, DEVA Partisi’nin ve Muharrem İnce’nin kurduğu Memleket Partisi’nin mukadderatları birbirlerine çok benzeyecek. Siyaset çok daha dağınık. AK Parti’nin tek başına baskın olduğu bir çerçevede olsaydı yeni partiler bir imkan üzere görünebilirlerdi. Lakin o denli değil” dedi.
Yeni partiler üzerine konuşulurken 50+1 sistemine vurgu yapıldığını, bir puanın bile çok kıymetli olduğunu belirten Aktaş, “Gelecek Partisi, DEVA ya da Memleket Partisi ne kadar oy koparacak?” sorusunun değerli olduğunu belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Memleket Partisi’nin başka partilerden farkı, büyük oranda CHP ve az da olsa ÂLÂ Parti’den oy alması. Geniş yelpazeden oy alamıyor. Kendi içerisine dönük bir muhalefet üzere duruyor. Bu partilerin mukadderatlarının ortak olacağını düşünüyorum. Muharrem İnce’nin cezbedici siyasetçi olmasının bir avantajı var. Dezavantajı ise CHP’nin oylarının çok kemikleşmiş olması. İşte bu avantaj ve dezavantajın kamuoyuna nasıl yansıyacağını önümüzdeki süreçte görmüş olacağız. İnce karizmatik bir önder fakat CHP’nin oyları düşeceği kadar düşmüş, önümüzdeki devirde bu oyları ne kadar düşürebileceği belirleyici olacak.”
