Bronşlarda daralma ile ortaya çıkan astım, ataklar (krizler) halinde kendini gösteren bir hastalıktır.
Ömür kalitesinin büyük ölçüde etkileyen astım nedeniyle öksürük, göğüste sıkışma, nefes darlığı üzere belirtiler ortaya çıkar.
İHA’nın haberine nazaran; Prof. Dr. Nazan Şen, tüm dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen hastalığa ait açıklamalarda bulundu:
“Astımda hava yollarında gelişen, mikrobik olmayan iltihabi bir olay sonucunda bu bölgede ödem oluşur. Bu durum ise akciğerleri çeşitli uyaranlara karşı hassas hale getirirken, hastada öksürük, hışırtılı bir teneffüs, göğüste sıkışma hissi ve nefes darlığı ortaya çıkar. Hayat kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalık olan astımda tetikleyici etkenlerden uzak durulur ve verilen ilaçlar doktorun teklifleri doğrultusunda kullanılırsa şikâyetler denetim altına alınır ve ataklar önlenebilir.”
Hastalık ile ilgili sık sorulan sorular ve yanıtları ise şöyle:
1- Astım bulaşıcı mıdır? Genetik geçiş gösterir mi?
Astım bulaşıcı değildir fakat hastalık genetik geçiş göstermektedir. Ailede astım yahut alerjik bir hastalık olması bireylerde astıma karşı yatkınlık oluşturabilir.
2- Astım tedavi edilebilen bir hastalık mıdır?
Astım hastalığında tedavi ile tam olarak güzelleşme sağlanamaz fakat belirtileri denetim altına alınabilir.
Hastalık vakit içerisinde değişkenlik gösterdiğinden doktor ile iş birliği yapılması ve gerektiğinde tedavinin tekrar düzenlenmesi değer taşır.
3- Astım ilaçları ziyanlı mıdır?
Astım tedavisinde kullanılan en kıymetli ilaç kortizondur. Nefes yoluyla alınan kortizonlu spreylerin tüm bedeni etkilemesi ve kilo alımı, iştah artışı ya da kemik erimesi üzere yan tesirler oluşturması çok az görülen bir durumdur. Kortizonun ağızdan tablet formunda yahut damar yoluyla uzun müddetli kullanıldığında yan tesir oluşturma riski çok daha yüksektir.
4- Astım atağına yol açan nedenler nelerdir?
Gribal enfeksiyonlar, polen ve konut tozu, soğuk hava, kimi ilaçlar (özellikle kimi ağrı kesiciler), sigara kullanımı yahut dumanına maruz kalınması, kimyasal gaz-duman maruziyeti, hava kirliliği, duygusal gerilim (aşırı heyecan, hüzün, sevinç), mantarlar, hayvan alerjisi olması üzere durumlar astımlı hastalarda belirtileri artırarak ataklara yol açabilir.
5- Astımlı hastalar konutta evcil hayvan besleyebilir mi?
Evcil hayvanlara alerjisi olan hastalarda hayvanın meskenden uzaklaştırılması tedavinin en kıymetli basamağıdır.
6 – Astımlı hastalar grip aşısı yaptırmalı mı?
Grip aşısı 65 yaş üzeri astımlı hastalarda ve ağır astımlılarda önerilmektedir.
7- Obezitenin (fazla kilo) astımla münasebeti var mı?
Evet, obez şahıslarda astım riski kilolu olmayanlara nazaran daha yüksektir. Ayrıyeten obezitesi olan astımlı bireylerde hastalık daha ağır seyreder, tedavi edici ilaçların tesiri azalır, ilaç gereksinimi artar ve astım belirtileri daha güç denetim altına alınır.
Bu nedenle astımlı hastalarda kilo denetimi değerlidir ve kilo verme tedavinin bir modülü olmalıdır.
8- Astımlı hastalar spor yapabilir mi?
Astımlı olmak spor yapmaya mani bir durum değildir. Sistemli spor aktivitesi hastalığın seyrini olumlu tesirler.
Hastalığı denetim altında olan astımlı hastalar uygun tedavilerini alarak ve tetikleyici etkenlere dikkat ederek spor yapabilirler.
Lakin buradaki en kıymetli nokta yapılacak sporun tabibe danışılarak ortaklaşa belirlenmesidir.
9- Astım hamileliğe pürüz midir? Hamile kalındığında astım ilaçları kesilmeli midir?
Hayır, şahısta astım olması hamileliğe mani teşkil etmez. Gebelik devrinde astım ilaçlarının kesilmesi ise gerçek değildir.
Gebe olan astım hastalarının itimatla kullanabilecekleri ilaçlar vardır. Bu hastalarda astım tedavisi tabip denetiminde tekrar düzenlenmelidir.
10- Astım hastaları nasıl takip edilmelidir?
Astım hastaları da hipertansiyon yahut şeker hastaları üzere tertipli olarak tabip tarafından izlenmelidir.
Astım tedavisi başlandıktan çabucak sonra 1 ile 3 ay ortasında, daha sonra 6 ayda bir sistemli olarak değerlendirilmelidir. Tertipli tabip denetiminin olmadığı durumlarda astım atakları daha sık yaşanabilir.
Astımı denetim altına alınmayan ve tedavi edilmeyen şahıslarda havayollarındaki darlık, kalıcı ve sabit hale gelebilir. Bu nedenlerle hastanın tertipli denetimlerinin yapılması kıymet taşır.
