Günümüzde pek çok ebeveyn, çocuklarının elektronik aletleri kullanım mühleti ve biçimi üzerine ağır ve karmaşık bir uğraş veriyor. Çocuklarının sıkılmalarına dayanamayıp onları can meşakkatinden ivedilikle kurtarmak gayesiyle aktivitelerden aktivitelere koşarken bazen de yorgun düşüp ellerine telefon, tablet, bazen de bilgisayar vererek bağımlı olmalarına vesile oluyorlar. Biz de bu kapsamda ebeveynlerle konuştuk.
Zeynep Tuba Kısımlı, Ayşe Mercan Kara ve Hatice Kübra Cebeci’ye çocuklarını ekrandan nasıl uzak tuttuklarını sorduk. Birebir vakitte da geçtiğimiz günlerde “Bırakın Çocuklarınız Sıkılsın” isimli yeni kitabını okuyucuyla buluşturan klinik psikolog Fazilet Seyitoğlu ile konuşup, ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte yapabileceği ekransız aktiviteleri konuştuk.
ÇOCUKLARINIZIN SIKILMASINA MÜSAADE VERİN
Seyitoğlu, “Klinikte gözlemlediğim ebeveynlerin, çocukların sıkılmalarına dayanamamaları ve onları aktivitelerden aktivitelere yönlendirmeleri yahut ellerine tablet vermelerinin aslında ne kadar ziyanlı olduğunu ve yeni kuşağın yaratıcılık, hayal gücü, kendilerini motive etme, duygusal olarak tatmin olma fırsatlarını kaçırarak bağımlı, düşünmeyen, üretemeyen, pasif, kendilerini tanıyamayan bireyler olma tehlikesinde” olduğunu söylüyor. Bir müddetliğine sıkılma tecrübesinin, çocuğun tam da “ihtiyacı” olan şey olabileceğini söyleyen Seyitoğlu, programlı aktiviteleri azaltılan çocukların, daha sonraki ömürlerinde onlara yardımcı olabilecek yaratıcılık, sorun çözme ve motivasyon maharetleri geliştirme fırsatı yakalayacağını söylüyor.
Hatice Kübra Cebeci – Müellif, Öğretmen
Can ezası mucit yapar
Zeynep Tuba Kesitli – Editör
Sınır yoksa hudut var
Mehmet Teber Hoca, “Çocuklar sınırsız bir konutta kendilerini inançta hissetmezler. Hududun olmadığı yerde hudut olur,” diyor. Biz de çocukların ekran mühletlerine, Hoca’nın “yaş*10 dakika” formülüyle bir hudut koyduk. Hududu aştıkları günlerde, bir sonraki günün müddetinden kesintiye giderek bir nizam oturtmaya çalıştık. Şimdilik işliyor. Birinci evladımda aktifliğe daha tartı veriyordum. İkinci de artan sorumluluklarla birincisi kadar imkân bulamadım ve bu süreçte gördüm ki aktiflik yapmadan da çocuklar gerçek malzeme, materyal ve etrafla buluşturulduğunda deneye yanıla kendi yollarını, ilgi alanlarını bulabiliyorlar. Canlarının sıkılmasını keder etmiyorum açıkçası. Çocukken -çocuklarımdan çok daha sonlu imkânlara sahip olmama rağmen- benim de canım sıkılıyordu ancak her canım sıkıldığında annemin eteğine yapışmıyor, kendimi eğleyecek bir şeyler buluyordum. Değişen onca şeye karşın biraz takviyeyle onların da bunu yapabileceğine inanıyorum.
Ayşe Mercan Kara – Editör, Öğretmen
Evdeki televizyonu kapattık
Klinik Psikolog Fazilet Seyitoğlu’ndan teklifler: Çocuklarınızla birlikte yapabileceğiniz ekransız aktiviteler
– Parmak İzi: Bu eğlenceli, kolay sanat projesi birebir vakitte eğiticidir. Çok küçük çocuklar bile parmak izlerinin büsbütün eşsiz olduğunu ve onlarla birebir parmak izine sahip öbür kimsenin olmadığını anlayabilir. Bu nedenle, polisin ve dedektiflerin kimin cürüm işlediğini bulmak için bazen parmak izlerini nasıl kullandıklarını açıklayın. Çocuğunuz kendi parmak izi çizimini yapabilir. İnançlı, toksik olmayan boyalar kullanarak çocuğunuzun başparmağını içine batırmasını sağlayın ve akabinde kâğıda bir baskı yaparak başlayın. Bütün parmak izlerini bu formda kâğıda geçirmesini sağlayın. Başparmağını silin ve parmak izlerinin etrafına bir çizim yapmalarını söyleyin. Sonra bu parmak izlerini bir çiçek üzere çizmesine yardımcı olun. Sapı ve yaprakları olan bir çiçek çıksın ortaya. Çiçek kısmını de parmak izleri oluştursun.
– Kitap Okuma: Her gün çocuğunuza bir öykü okuyun. Sonra da kıssada neler olduğunu aranızda tartışın.
– Yürüyüşe Çıkın: Çocuğunuzla birlikte yürüyüşe çıkın. Karşılaştığınız şeyler hakkında yürürken sohbet edin. Gideceğiniz tarafı bırakın çocuğunuz seçsin. Yaşadığınız kentte ziyaret etmeyi sevdiğiniz bir yer seçip evinizden oraya kadar yürüyebilirsiniz. Örneğin; müze, kütüphane, park, kafe vb.
– Masaüstü Oyunlar: Ailece “Masaüstü Oyunlar” oynayabilirsiniz. Bunun için muhakkak bir gün ve saat seçebilirsiniz. Herkesin planladığınız saatte buluşmasını sağlamaya çalışmak yeterli olacaktır. Örneğin; Monopoly, Tabu, Risk, Satranç, Dama vb.
– Kanılarda Gezinti: Her gün 15 dakika oturup gelecekte ne yapmak istediğinizi birlikte hayal edebilirsiniz. Bir uçak tahminen, bir otomobil mı yoksa ya da değişik bir çocuk parkı vb. Çocuğunuzun gelecekteki halini hayal etmesine yardımcı olun.
– Etrafımızda Yaşayan Hayvan Dostlar: Örneğin; kuşlar. Konutunuzun olduğu yerde kaç tıp kuş olduğunu çocuğunuzla birlikte keşfedebilirsiniz. Bunu eğlenceli bir bilimsel araştırmaya dönüştürebilirsiniz.
– Enstrüman çalmak: Çocuğunuzun ilgi duyduğu bir enstrüman satın alabilirsiniz ve onu öğrenmeye teşvik edebilirsiniz.
