Ergenlik çocukluktan yetişkinliğe geçişte cinsiyet özelliklerinin olgunlaşma sürecini tanımlayan bir periyot. Bu süreç kız çocuklarında ekseriyetle 10 yaşında göğüs gelişimiyle başlıyor, birinci menstrüasyon ise 12-12.5 yaşlarında oluyor. Erkek çocuklarında da süreç 11-11.5 yaşlarında başlıyor. Erken ergenlik ise ergenlik sürecinin kız çocuklarında 8 yaşından, erkek çocuklarında ise 9 yaşından evvel başlaması olarak tanımlanıyor.
Kız çocuklarında birinci menstrüasyonun 10 yaşından evvel olması da erken ergenlik olarak nitelendiriliyor. Göğüs gelişimi, kıllanma, sivilce ve erişkin tipi beden kokusu 8 yaşından evvel başlayan kız çocuklarında çocuk endokrinolojisi uzmanına başvurulması gerekiyor. Erkek çocuklarında da benzeri formda 9 yaşından evvel cinsel organın büyümesi, kıllanma üzere ergenlik bulguları olanlar değerlendirilmeli.
Kız çocuklarında göğüs gelişimi ekseriyetle birinci ve en değerli müracaat nedenidir. Fazla kilolu çocuklarda göğüs bölgesindeki yağlanma kazara göğüs gelişimi olarak değerlendirilebiliyor; fakat, bunun zıddı de sıklıkla görülüyor. Fazla kilolu bir kız çocuğunda göğüs gelişimi ergenliğin ileri evrelerine kadar yağ dokusu sanılıp atlanabiliyor. Bu nedenle bilhassa göğüs gelişimi 8 yaşından evvel başladıysa, pahalandırmak gerekiyor.
Erkeklerde ise birinci bulgu testislerin büyümesi olarak ortaya çıkıyor. Cinsel organın boyutunda artış ve kıllanma da birinci belirtiler ortasında yer alıyor. Bunlar dışında, her iki cinsiyette de süratli büyüme ve süratli kilo alma da ergenliğin birinci işareti olarak kıymetlendirilebilir.
Erken ergenlik genetik etkenler, beslenme yanılgıları ve obezite üzere faktörler nedeniyle gelişiyor. Ayrıyeten östrojenik tesirlere sahip olan lavanta üzere bitkisel aromatik yağların ve propolis üzere takviye eserlerinin, bıldırcın yumurtası üzere besinlerin kullanımı da erken ergenlik nedeni olabiliyor. Bunların yanı sıra çok nadiren de olsa güzel huylu tümörler yahut merkezi hudut sistemi hastalıkları da erken ergenliğe yol açabiliyor.
Erken ergenlikte tedavi ise yapılan tetkiklerde, bilhassa 6-7 yaşından evvel ergenlik özellikleri saptanıyorsa, çabucak gündeme geliyor. 7-8 yaşın üzerinde tespit edilmişse, çoğunlukla 3-6 ay ortası bir izlem sonrasında süratli bir ilerleme gözleniyorsa, tedaviye başlanıyor. Ayrıyeten 8 yaşından büyük kız çocuklarında da ergenlik evresi ileri ise tedavi gündeme gelebiliyor.
Erken ergenlik, kemiklerin süratle olgunlaşması nedeniyle çocuğun erişkin uzunluğunda olumsuz tesirlere neden olabiliyor. Örneğin; 8 yaşındaki bir çocukta kemik yaşı 11 saptanabiliyor, bu da erişkin uzunluğunun beklenenin altında kalması manasına geliyor. Bunun dışında akranlarına nazaran erken başlayan davranış değişiklikleri ve erken menstrüasyona ahenkte zorluklar nedeniyle ruhsal olarak sıkıntılar da yaşayabiliyorlar. Tedavide ergenliği başlatan ve merkezi hudut sistemi tarafından salgılanan ‘GnRH’ isimli hormonunun farmakolojik olarak benzerlerinin verilerek yumurtalıkların hormon üretimi de geciktiriliyor.
Bu tedaviyle en değerli gayelerden biri, kemiklerin süratli olgunlaşmasının önüne geçmek ve kızlarda menstrüasyon yaşını ötelemek. Böylece öngörülen erişkin uzunluk arttırılarak çocuğun amaç uzunluğuna ulaşması sağlanabiliyor. Tedavi 3 aylık ve 6 aylık enjeksiyonlarla gerçekleşiyor. Tedavi boyunca, çocukların büyüme ve ergenlik süreci 3-6 ay ortalarla doktor tarafından bedellendiriliyor. Bu tedavinin yalnızca çocuk endokrinolojisi uzmanları tarafından yapılması gerekiyor.
İrtibatta bu 5 kural çok değerli
1. Kurallardan ödün vermeden, lakin çocuğunuzun kişiliğine saygılı olarak ona olan sevginizi ve dayanağınızı hissettirin.
2. Bilhassa dış görünümüyle ilgili incitici kelamlardan kaçının.
3. Akranlarıyla olumlu ya da olumsuz karşılaştırmalar yapmayın.
4. Sağlıklı büyümesi için gerekli olduğunu vurgulayarak; uyku saati, beslenme alışkanlıkları, fizikî aktivite ve ekran başında geçireceği müddet bahislerinde teklifler sunun.
5. Kelamlı tekliflerimizden çok, davranışlarımızla onlara model olmamız daha da ehemmiyet taşıyor. Sağlıklı ömür kurallarını yalnızca ergenlik periyodunda değil, doğumdan itibaren konut ömrüne dahil etmeye ihtimam gösterin.
