Michelle Starr
Yeni faaliyete geçen James Webb Uzay Teleskobu nu JWST kullanan gökbilimciler şu ana Kolej Escort kadar gözlemlenen en uzak galaksi üzere görünen şeyi keşfettiklerini duyurdular
Eğer bu cümle size tanıdık geliyorsa bu yıl aslında iki sefer duyduğunuz içindir Gökbilimciler nisan ayında Büyük Patlama dan sırf Rus Escort 330 milyon yıl sonraki bir anda birdenbire oluşan bir galaksiyi gözlemlediklerini duyurmuşlardı Geçtiğimiz ay yeni JWST bilgilerinde Büyük Patlama dan 300 milyon yıl sonra oluşan bir galaksi daha keşfedildi
YENİ Yenimahalle Escort REKOR ŞAŞKINLIK VERECEK KADAR ESKİ
Öte yandan yeni rekor sahibi akıllara sakinlik verecek cinsten Erken Evren in karanlığı içerisinde keşfedilen galaksi Büyük Patlama dan sırf 235 milyon yıl sonraki bir ana tarihleniyor O Evren in 13 8 milyar yıllık tarihi kelam konusu olduğunda pratikte kozmik bir göz kırpma üzere
CEERS 93316 ismi verilen galaksi adayının keşfi harika bir şeyin de başlangıcının işareti Webb erken Evren i hudutlarına dek gözler önüne sermeye hazırlanıyor ve her şeyin başlangıcındaki karanlık ve gizemli bölgelere eşsiz bir bakış açısı sunuyor
İskoçya da bulunan Edinburgh Üniversitesi nde astrofizikçi olan Callum Donnan öncülüğünde yürütülen bir araştırma Kraliyet Astronomi Derneği nin Aylık Bildirimler mecmuasına sunuldu ve hakem değerlendirmesini beklerken ön baskı sunucusu Arxiv de yayınlandı
Büyük Patlama dan sonra geçen birinci bir milyar yıl kozmologlar ortasında ağır bir ilgi görüyor Bu vakit zarfında varoluşa göz kırpmasının akabinde Evren i dolduran sıcak kuantum çorbası bir halde var olan her şeyi yaratmaya girişti Unsur anti madde ve karanlık husus yıldızlar galaksiler ve toz oluşmaya başladı
GÖZLEMLEMESİ ÇOK GÜÇ BİR BÖLGE
Işığın seyahat etmesi vakit aldığı için uzayın uzak noktalarından bizlere ulaşan ışıklar geçmişin derinliklerine gömülen bir olayı simgeliyor hâl böyleyken aslında ışık Evren in uzak sonları açısından bir vakit makinesi Yeniden de gerçekten çok eski olan erken Cihan daha da zorlayıcı bir sorun O derece uzak ki bize dek ulaşan rastgele bir ışık huzmesi çok derecede sönük
Buna ek olarak Evren in genişlemesi en enerjik dalgaları dahi spektrumun kızılötesi kısımlarına daha yakın olan cılız ışınlara dönüştürüyor ve daha görünür haldeki objelerin bile araştırılmasını güçleştiriyor
Bu durum o vakit diliminin detaylı biçimde yapılandırılmasını çok güç hale getiriyor Bahsi geçen çok hayati bir devir olduğu için daha da yüz kızartıcı
YENİDEN İYONLAŞMA DÖNEMİ
İlk yıldızların meydana gelmesinden evvelki vakit dilimi Kozmik Şafak diye anılıyor Kozmik Şafak Büyük Patlama dan yaklaşık 250 milyon yıl sonraki bir andan itibaren Evren in tamamını mat bir hidrojen atomu bulutuyla doldurmaya başladı
Oluşan birinci yıldızlardan ve galaksilerden bize ulaşan morötesi ışık elektromanyetik spektrumun tamamının yayılabileceği nötr yüklü hidrojen tekrar iyonize edilene dek mevcut değildi
Bu Yeniden İyonlaşma Dönemi sayesinde Büyük Patlama dan yaklaşık bir milyar yıl sonra ışık bir defa daha hiçbir pürüz olmaksızın parlayabildi
Doğal olarak Evren in bu sisli devirde geçen gençliğine ait daha fazla bilgiye ulaşmak Kozmik Şafak bulutlarında birinci yıldızların nasıl yaratıldığını galaksilerin nasıl bir ortaya geldiğini muhteşem kütleli kara deliklerin birinci yüz milyonlarca yıllık varoluşta nasıl bu kadar çabuk meydana gelebildiğini öğrenmek istiyoruz Bu uzak ve sisli vakit dilimini gözlemlemek Webb in uğruna tasarlandığı öncelikli misyonlardan biri
Webb şu ana dek uzaya gönderilen rastgele bir teleskobun sahip olduğu en yüksek çözünürlükle yakın kızılötesi ve kızılötesi ışığı görebiliyor O çok seviyede kırmızıya kayan galaksileri saptamada kusursuz biçimde çalışacak biçimde tasarlandı bu sayede kozmologlar en sonunda Kozmik Şafak ta olmasa bile en azından Yine İyonlaşma esnasında neler olup bittiğine detaylı biçimde göz atabilirler
İLK GALAKSİ DEĞİLSE BİLE BİRİNCİLERDEN BİRİ
Donnan ve meslektaşlarının aktardığı kadarıyla CEERS 93316 Büyük Patlama dan sonraki birinci galaksilerden birine en azından ziyadesiyle yakın olmalı Araştırma grubu bu cılız ve kırmızı parıltı kelam konusu olduğunda öbür olası açıklamaları bir kenara bıraktı ve yaptıkları incelemeler galaksi adayı dahilindeki yıldız oluşumunun Büyük Patlama dan 120 ilâ 220 milyon yıl sonra başlamış olması gerektiğini ortaya koyuyor
Bununla bir arada gök cisminin kimliğini doğrulamak için takip eden spektroskopik müşahedelerin yapılması gerekecek Bu müşahedeler umarım kırmızıya kaymayı doğrular akabinde cisim daha da detaylı bir araştırmanın objesi haline gelebilir ve erken Evren deki cisimleri bahis alan bir nüfus sayımının gerçekleştirilmesine yardım edebilir
Şayet CEERS 93316 bir galaksi ise büyük ihtimalle Şu ana Kadarki En Uzak Galaksi tahtında uzun müddet oturmayacak CEERS 93316 nın rekor seviyede uzak bir galaksi olmadığı ortaya çıksa dahi Webb in bir cismi tespit etmesi için uzun mühlet beklemek zorunda kalmayacak olmamız çok uygun bir ihtimal
Bize o loş kırmızı ve uzak hazineleri getir Webb Daha fazla bekleyemeyiz Araştırma Kraliyet Astronomi Derneği nin Aylık Bildirimler mecmuasına sunuldu ve Arxiv isimli sitede yayınlandı
Kaynak Science Alert
Çeviren Tarkan Tufan
