ANKARA- Döviz kurundaki yükseliş, akaryakıt ve mazota gelen artırımlar, artan enflasyon, hayat pahalılığı ve en son konut satış fiyatları ve kiralardaki astronomik artışlar…
Türkiye’de son yıllarda ortaya çıkan ekonomik tablo seçime giderken istikrarları nasıl etkileyecek? Altılı masayı oluşturan muhalefet partileri, kamuoyuna ortaklaştıkları bir ekonomik program sunacak mı?
ÂLÂ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Prof. Dr. Ümit Özlale’ye nazaran seçime kadar ekonomik tablo daha da ağırlaşacak ve bunun sonucu olarak iktidar ve ortağı MHP kaybedecek.
Altılı masadaki partilerin iktisat programlarının birbirinden farklı olabileceğine vurgu yapan Özlale, bu durumun olumsuzluk yaratmadığı görüşünde. GÜZEL Parti olarak “Biz CHP kadar kamucu bir parti değiliz; DEVA kadar neoliberal bir parti de değiliz” sözlerini kullanan Ümit Özlale, “Altı siyasi parti için değerli olan şeyin; istikrarlı büyüme, yoksullukla çaba olması gerektiğini altılı masa metninde görüyorsunuz” dedi.
ÂLÂ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Ümit Özlale’yle muhalefeti, altılı masayı ve iktisat siyasetlerini konuştuk…
Türkiye’deki ekonomik seyri nasıl değerlendiriyorsunuz? Seçime kadar ki devirde nasıl bir tablo ortaya çıkacak?
Seçimlere kadar iktidar aleyhine üç sorun ön plana çıkacak. Bunlardan bir tanesi besin enflasyonu. Bunun birincil sebebi çok uzun yıllardır izlenen makûs tarım siyaseti. İkinci sorun barınma krizi olacak. Üçüncüsü de sığınmacılar sorunu. Bu problemler dışında makroekonomik çerçeveden bakacak olursak da Kur Muhafazalı Mevduat Sistemi’nin Türkiye iktisadına yalnızca mart ve nisan maliyeti 16 milyar TL. İddialarımıza nazaran yalnızca bu sene içinde cebimizden 88 milyar TL çıkacak; bu da optimist tablo. Bu 88 milyar ile Türkiye’nin bir yıllık eğitim sorununu çözersiniz; tüm devlet okullarındaki öğrencilere sabah kahvaltısı, öğlen yemeği dağıtabilirsiniz; her mahalleye kreş açarsınız. Başka bir sorun yap-işlet-devret projelerine yalnızca bu yıl ödenecek fiyat 65 milyar dolar. Devlet bu sene çiftçisine dayanak olmak için 29 milyar TL ödedi. Yap-işlet-devlet projeleri yahut bizim 5’li çete dediğimiz bireylere ödediğimiz ölçünün yarısından ziyadesiyle biz çiftçilere verdiğimiz dayanağı iki katına çıkarabilirdik. Bence seçimin sonucu muhakkak; biz iktidara geleceğiz. Lakin o sürece kadar çok büyük bir faturayla karşılaşacağız.
O vakit seçime kadar bu ekonomik tablonun düzelmesi pek mümkün görünmüyor…
Bana, ‘Ekonomiye şu kadar takviye gelse düzelir mi?’ diye soruluyor. Hayır bu iktisat bu koşullarda düzelmez.
‘BAKAN NEBATİ’NİN ALTI AYLIK PERFORMANSINA: SIFIR’
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati vazifeye başladıktan sonra ‘Gözlerime bakar mısınız? Ne görüyorsunuz? İktisat gözlerdeki ışıltıdır’ kelamlarıyla konuşuldu. Bakan Nebati’nin 6 aylık performansını nasıl değerlendirirsiniz?
Bizim beklentimiz misyona geldiği günden bu yana işleri biraz yoluna koyması olurdu. İşleri yoluna koymadığı üzere daha da beter bir hale getirdi. Türkiye hali hazırda dünyanın en çok besin enflasyonuna sahip ülkesi haline geldi. Arjantin’den, Kolombiya’dan, Ürdün’den daha yüksek bir besin enflasyonu ile karşı karşıyayız. Türkiye’deki açlık ve yoksulluk sonundaki bir yıllık artış yüzde 90’ın üzerinde. Bütün bu problemlere rastgele bir tahlil üretmeyip “ekonomi gözlerimdeki ışıltıdır” diyen bir kişinin başında ne yapılacağına dair hiçbir fikir yoktur. Ne zamanki bu ülkede bir bakan ‘bayraklar inmez, ezanlar susmaz’ diyorsa bilin ki beceriksizliğinin faturasını ödemekten kaçıp hamaset dolu laflar ediyordur. Yalnızca bu yüzden bile altı aylık notu için sıfır diyebiliriz.
‘TÜRKİYE’DE KÖYLERE KADAR İNMİŞ BİR ÇÖKME KÜLTÜRÜ OLUŞMUŞ’
Meral Akşener esnaf ziyaretleri yapıyor. Parti olarak sizler de alanda vatandaşla temas halindesiniz. Alandan, bilhassa iktisat ile ilgili nasıl geri bildirimler alıyorsunuz? Alanda GÜZEL Parti’ye inanç var mı?
Ekonomik çöküş toplumun her bölümüne sirayet etmiş. Üniversite ve meslek lisesi mezunu gençler liyakatten uzak sistem içerisinde kasiyerlik, tezgahtarlık yapıyor. Bunun yanında çiftçi tarlasını ekmiyor, topraktan uzaklaşıyor. Yaptığımız ziyaretlerde şeker pancarı üreticisi birkaç şahısla karşılaştım. Bize dedikleri şey şu; küspemizi almaya gittiğimizde mafyanın küspeye çöktüğünü görüyoruz. Adaletin olmadığı, asayişin sağlanamadığı bir yerde bereketli topraklardaki çiftçi bile bu çökme öyküsünü hissediyor. Türkiye’de köylere kadar inmiş bir çökme kültürü oluşmuş.
‘AK PARTİLİ SEÇMEN DEVR-İ SABIK YARATILMAMASINI İSTİYOR’
Pekala, alandaki AK Parti ve MHP’li seçmen ne durumda?
AK Partili vatandaş her şeyden evvel devr-i sabık yaratılmamasını istiyor. 20 yılda yapılanları, şahısları bir sabıkalı olarak kayda geçirmek bence de haksızlık olur. Seçmen bunu kendi iradesine bir saygısızlık olarak görüyor. Ben de bu niyete katılıyorum. Devr-i sabık yaratmanın kimseye bir yararı olmadığını, bağımsız yargı tesis edildiğinde o yargının kusur yapan şahısların peşine düşmesi gerektiğini düşünüyorum.
‘EKONOMİK PROGRAMLARIN BİRBİRLERİNDEN FARKLI OLMASI OLUMSUZLUK DEĞİL’
Güçlendirilmiş parlamenter sistem mutabakatını imzalayan 6 başkan dördüncü toplantısını yaptı ve 10 unsurluk temel unsur ve gayelerde uzlaşı evrakı yayınladı. Altılı masadan şimdi ortak bir iktisat programı çıkmasa da metinde ‘Üretim ve İstihdam Odaklı Ekonomi’ başlığı dikkat çekti. Bu maddeyi nasıl yorumlayabiliriz? Anlatılmak istenen tam olarak nedir?
Altı parti de üretimin desteklendiği, istikrarlı bir büyümenin kalkınmayla bir arada yol aldığı, yoksullukla gayretin öncelik olduğu bir unsurlar bütünü benimsiyor. Altılı masadaki partiler bu prensipler bütününe sadık kalarak kendi kalkınma ve hareket programını açıklayacaklar. Vatandaş da millet ittifakı içerisinde kendisine en yakın programı açıklayan partiye oy verecek. Lakin o partilerin üzerinde anlaştığı bir unsurlar bütünü olacak.
Altı partinin ortaklaştığı bir ekonomik model çıkmayacak mı? Ya da rastgele bir iktisat modeli üzerinde uzlaşmak gerekiyor mu?
Altılı masadaki partilerin iktisat ve kalkınma siyasetleri doğal ki birbirinden farklı olacak. Ama burada kıymetli olan birebir unsurlar üzerinde anlaşmak. Tek bir ekonomik programının benimsenmesini ben çok manalı bulmuyorum. Biz Cumhur İttifakı’ndan farklı olarak aynılaşmayan, tartışabilen, her biri kendi içinde başka partileriz. Biz CHP kadar kamucu bir parti değiliz; DEVA kadar neoliberal bir parti değiliz. Biz biraz daha özel bölüm marifetiyle istihdam sağlayan ve büyümeyi önceliklendiren bir partiyiz. Altı siyasi parti için değerli olan şeyin; istikrarlı büyüme, yoksullukla gayret olduğunu altılı masa metninde görüyorsunuz. Lakin bu amaçlara nasıl ulaşacağımız konusunda partilerin programları birbirinden farklılık taşıyabilir. Altılı masadaki partilerin ekonomik programlarının birbirlerinden farklı olmasını bir olumsuzluk değil, olumlu bir yan olarak görüyorum. Lakin masadaki partilerin bir ortaya gelip güzel bir ekonomik program çıkaracaklarına da kuşkum yok. Ortak bir makulde buluşmak mümkün. Millet İttifakı tartışanların, uzlaşanların ittifakı.
‘PANDEMİ TOPLUMSAL DEVLETİN EHEMMİYETİNİ GÖSTERDİ’
Covid-19 krizi tüm dünyada ekonomik bir daralma yarattı ve yeni ekonomik modeller gündeme geldi. Önümüzdeki devir için hiçbir ekonomik prensibin tek başına hâkim olmayacağı söz ediliyor. Bu çerçevede düşünüldüğünde altılı masada hibrit bir iktisat modeli gündeme gelebilir mi?
Hibrit modelden kasıt şuysa; pandeminin bize gösterdiği en değerli şeylerden biri toplumsal devletin değeri oldu. Pandemi bize toplumsal devletin değerini ve eğitimde teknoloji altyapısının kıymetini hatırlattı. GÜZEL Parti bunları baz alarak çok güzel bir kalkınma programı açıkladı. Biz birinci kalkınma kongremizin temasını merkezdeki bir partiden beklenmeyecek formda ‘Eşitlenen Türkiye’ olarak belirledik. “Yoksulluk mukadderat olamaz” dedik. Globalleşmenin yarattığı en büyük enkaz gelir dağılımındaki eşitsizlik ve ortaya çıkan derin yoksulluktur. Biz toplumsal barışı ve toplumsal huzuru sağlamak ile işe başlayabiliriz.
‘BABACAN’DAN AYRILDIĞIMIZ NOKTA…’
CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu Maltepe mitinginde neoliberalizme karşı olduğunu söz etti. Kılıçdaroğlu’nun bu tabirlerini nasıl karşılıyorsunuz? Bu görüşte ortaklaşabilir misiniz?
Neoliberalizm ne dünyaya ne Türkiye’ye bir şey getirmedi. Çok sağcı ve faşist olan önderleri ortaya çıkartan şey, globalleşmeden ziyan gören bölümlerin ziyanlarını tazmin edecek bir anlaşın ortaya çıkmaması. Neoliberal siyasetler şu an bizim gördüğümüz etraf ve iklim felaketlerinden tutun, gelir eşitsizliğine kadar birçok sorunu ortaya çıkarttı. O yüzden Neoliberalizme GÜZEL Parti de karşı.
DEVA Partisi önderi Ali Babacan, AK Parti’nin iktisat idaresini eleştirirken sık sık iktisadın başında bulunduğu yıllara vurgu yapıyor. Gazetecilere erdiği bir röportajda “2002 seçimlerine giderkenki ortamı memleketler arası yatırımcılardan motamot seziyorum” dedi ve milletlerarası yatırımcıların kendilerine yeni hükümeti sorduklarını söyledi. Bu açıklamaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Memleketler arası yatırımcılar bize de yeni hükümeti soruyor. Ali Babacan’ın siyasetteki üslubunu evvelce bu yana nazik buluyorum. Yalnızca DEVA Partisi başkanının değil öbür muhalefet partisi başkanlarının de yatırımcılar ile konuştuğunu biliyorum. Bu yatırımcıların da öngörülebilir, şeffaf, hesap verebilir bir idare gördükleri vakit Türkiye’ye yatırım yapmaya hazır olduklarını biliyorum. O yüzden biz son kalkınma kongresinde memleketler arası yatırımları nasıl çekeceğimize dair bir kısım hazırladık. Ali Beyefendi ile şu mevzuda ayrışıyor olabiliriz; 2002 sonrasındaki hem Türkiye konjonktürüne hem de global gelişmelere baktığımızda olaylara, 2002’den çok farklı bir ruh ve anlayış ile yaklaşmamız gerekiyor. 2002’nin Türkiye’sinden çok farklı bir Türkiye var. Ben, o zamanki iktisat yaklaşımını şu anda uygulamaya kalksanız işlerin daha düzgüne gideceğini düşünmeyenlerdenim.
‘BİLİNÇLİ BİR BİÇİMDE SERVET TRANSFER DÜZENEĞİ VAR’
Türkiye’de son devirde çok önemli biçimde konut krizi yaşanıyor. Bilhassa dar gelirli artan kiralar karşısında sıkıntı durumda. Geçtiğimiz günlerde Erdoğan 2 milyona kadar düşük faizli konut kredisi kampanyası başlattıklarını açıkladı. Bu durum konut alımlarını ve konut kiralarını nasıl etkiledi?
Bence AK Parti’nin Türkiye’de şuurlu bir biçimde servet transfer düzeneği var. Ben konut kredisi projesinde de birebirini gördüm. Orta ve orta üst gelirlilerin o meskenleri alması mümkün değil. Ankara’nın rastgele bir yerinde bugün 1 milyon liraya mesken bulmanız çok güç. Diyelim ki buldunuz, 1 milyon TL kredi çektiniz ve aylık ödemeniz gereken para 14 bin TL. Yoksulluk hududunun 16 bin TL olduğu bir ülkede aylık 14 bin TL kredi ödeyebilmek için sizin cebinize aylık 30 bin TL girmesi lazım. Şu an Ankara’da meskenlerine aylık 30 bin TL giren insan sayısı parmakla gösterilir. Münasebetiyle bu projenin gerisinde da bir servet transferi var. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaparak, Hazine topraklarına vatandaşlarımızın konut yapmasını teşvik edeceğiz dedi. Burada kent planlaması tarafını bir köşeye bırakın siz bu açıklama ile gecekondulaşmayı teşvik ediyorsunuz.
