Ülkemizde de her yıl 4 bin bayan yumurtalık kanseriyle tanışıyor. Araştırmalara nazaran teşhis konulduğunda bu hastaların yüzde 70’i kanserin 3. evresinde oluyorlar. Yumurtalık kanseri, bilhassa geç belirti vermesi ve karın içine süratle yayılıyor olması nedeniyle tüm jinekolojik kanserler ortasında mevt oranı en yüksek kanser çeşidi.
Yumurtalık kanserinin pek çok belirtisi var. Başlıcaları; şişkinlik, iştah kaybı, kabızlık, sık idrara çıkma, kilo kaybı, vajinal kanama, karın içinde hissedilen basınç ve şişkinlik, kasıkta dolgunluk ve ağrı, uzun periyodik hazımsızlık, gaz ve bulantı…
Yılda bir kere sistemli jinekolojik muayeneyi aksatmayın
Bu kanser tipi büyük oranda menopoz sonrası görülse de her yaşta ortaya çıkabiliyor. Bu da genç yaşta ve doğurganlık çağındaki bayanların belirtileri dikkate alması, jinekolojik muayenelerini aksatmamasını gerektiriyor. Yumurtalık kanserinin ekseriyetle belirti vermeden ilerlemesi, tedaviyi de zorlaştırıyor.
Bu nedenle hiçbir belirti olmasa bile, yılda bir sefer sistemli jinekolojik muayenelerin yapılması çok değerli hale geliyor. Jinekolojik muayeneye ise 18 yaşından itibaren başlanması öneriliyor. Muayene ile birlikte yapılan ultrason çekimleri teşhis konulmasında epey kıymetli bir rol oynuyor.
Genler, etkili!
Yumurtalık kanserinde risk artırıcı faktörler bulunuyor. Uzmanlar genetik faktörlere dikkat çekiyor. Aile geçmişinde bilhassa kız kardeş ya da annede daha evvel yumurtalık kanseri hikayesinin olması riski yükseltiyor. Birinci derece yakınları ortasında iki yahut daha fazla bireyde göğüs, mide, bağırsak, rahim, yumurtalık üzere bir kanser tipi görülen bayanlar da risk kümesinde sayılıyor. Bunun nedeni ise kalıtsal olarak geçen genler…
Yumurtalık kanserinde BRCA1 ve BRCA2 isimli genler, faal rol oynuyor ve riski artırıyor. Lakin genler, mutlak bir kanser sonucuna yol açmıyor. Araştırmalar, 10 hastadan birinde genetik faktörlerin tesirli olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Yumurtalık kanserinde tesirli bir öbür faktör işe obezite. Günümüzde gitgide yaygınlaşan obezite, pek çok hastalığa taban hazırladığı üzere yumurtalık kanseri riskini de artıran faktörler ortasında sayılıyor.
Yeniden günümüzde ömür şartları nedeniyle 35 yaşından sonraya ertelenen annelik ya da hiç anne olmamak yumurtalık kanserinde değerli bir rol oynuyor. Ayrıyeten erken adet görmek ya da menopoza geç girmek de risk faktörü olarak kabul ediliyor.
Birincil tedavi tekniği, cerrahi
Yumurtalık kanserlerinde birincil tedavi metodu ameliyatla tümörlü dokuların büsbütün alınması. Lakin ileri evre hastalıklarda bazen ameliyat yapılamıyor.
Ameliyat sonrasında uygulanan kemoterapiden de epeyce yüksek oranlarda yarar sağlanıyor. Kimi seçilmiş olgularda operasyon öncesinde dahi kemoterapi ile tedaviye başlanıyor. Yumurtalık kanseri tedavisi radyoterapiye rutinde başvurulmuyor, fakat ender durumlarda ışın tedavisinden yararlanılması gerekiyor.
Yumurtalık kanserinin tarama testi yok, hasebiyle erken teşhiste yılda en az bir sefer yapılacak tertipli muayenelerin değeri çok büyük. Pandemi sürecinde erken teşhis oranı ise azalabiliyor.
Covid-19 bulaşma riski nedeniyle rutin bayan doğum muayenelerine gitme oranının düşmesi, yumurtalık kanserli olgulara erken evrede teşhis konma oranını düşürebilir. Münasebetiyle daha geç evrelerde teşhis konması, hastanın tedavi sürecinin uzamasına ve zorlaşmasına yol açabilir. Meğer erken teşhis, tedavi muvaffakiyetini çok yükseltiyor. Bu nedenle, yıllık sistemli muayenelerin ihmal edilmemesi gerekiyor.
Pandemi nedeniyle yumurtalık kanseri tedavisi gören bayanların 6 ayda bir yapması gereken denetimlerini ertelediklerini gözlemlediklerinden kelam eden Prof. Dr. Dünder “Bu hastalığın tekrarlama riski yüksek. Bu nedenle yumurtalık kanserini atlatanların rutin denetimlerini aksatmadan sürdürmeleri gerekiyor” ikazında bulunuyor.
