Görme engellilerin hayatını kolaylaştırmak için ülkemizde birçok proje üretiliyor.
Kocaeli’de okullarında düzenlenen Meslek Günleri’ne katılan mezunlardan, görme engelli bir kişinin konuşmasından etkilenen Efe Ardıç, Elif Deniz Karabaş ve Osman Demir de, görme engellilerin günlük hayatını kolaylaştırmak için “akıllı gözlük” tasarlamaya karar verdi.
Lise öğrencileri araştırma sürecinin akabinde yapay zeka ile imaj sürece teknolojilerinden faydalanarak projelerini 7 ayda hayata geçirdi.
Cihazın üzerinde mikrofonlu kamera yer alıyor
Tasarlanan aygıtın, kullanıcının dışarıdan bir dayanak almadan hareket sırasında karşılaştığı mahzurları fark etmesini ve karşısındaki objeleri tanımasını sağlayan özellikleri bulunuyor. Üzerinde mikrofonlu kamera bulunan gözlük, çektiği fotoğrafları bilgisayara aktarıyor. Bilgisayar da görseli işleyerek elde ettiği bilgiyi sesli olarak kullanıcıya iletiyor.
Mesafe sensörüyle kullanıcıyı önüne çıkan ani pürüzlere karşı uyarma özelliğine sahip olan gözlüğün daha da geliştirilmesi için çalışmalar sürüyor.
TÜBİTAK Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Müsabakası’nda Teknolojik Tasarım kategorisinde 3. olan öğrenciler, eseri ticarileştirerek seri üretime hazır hale getirmeyi hedefliyor.
“Sesli asistan yardımıyla kullanıcıya bilgi veriyor”
Proje hakkında bilgi veren 10. sınıf öğrencisi Efe Ardıç, görme engellilerin hayatını kolaylaştıracak bir proje hazırladıklarını söyledi.
Projenin, üzerinde kamera olan gözlük ve sistemi çalıştıran tek kart bilgisayardan oluştuğunu anlatan Ardıç, gözlüğün sesli asistan yardımıyla kullanıcıya karşılaştığı cisim hakkında bilgi verdiğini kaydetti.
“Anahtar sözler görme engellinin isteğine bağlı olarak özelleştirilebilir”
Ardıç, sisteme güç verildiği anda gözlüğün etkin hale gelerek kullanıcıyı dinlemeye başladığını belirterek, “Sistem anahtar sözleri tespit ederse işlevleri çalıştırıp imaj işliyor. Kullanıcının önünde hangi insan yahut cisim varsa betimliyor. Bu anahtar sözler görme engellinin isteğine bağlı olarak özelleştirilebilir.” diye konuştu.
Şu anda çevrim dışı çalışan gözlüğü geliştirmeye devam ettiklerini lisana getiren Ardıç, “Projemiz şu anda büsbütün internetsiz bir biçimde çalışıyor. Birtakım eklentiler yapıp gelişmiş versiyonunu yapmayı planlıyoruz.” dedi.
Ardıç, eseri ticarileştirerek seri üretime hazır hale getirmenin amaçları ortasında olduğunu kelamlarına ekledi.
“Yurt dışında muvaffakiyetler elde etmeyi hedefliyoruz”
Proje ortaklarından 10. sınıf öğrencisi Elif Deniz Karabaş da projenin TÜBİTAK’ın düzenlediği yarışta ödül kazanmasından keyifli olduğunu söz ederek, bundan sonra yurt dışında muvaffakiyetler elde etmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Geliştirdikleri gözlüğü piyasaya sürmeyi hedeflediklerini lisana getiren Karabaş, “Görme engelli teknolojileri çok değerli, bunların daha ulaşılabilir olması lazım. Projeyi yapmadan evvel mümkün olduğunca ucuz yolları araştırmıştık. Bütün bu her şeyi yaklaşık 2 bin 500 liraya mal ettik.” diye konuştu.
“Cihaz da komutu algılayıp ya fotoğraf çekiyor ya arayı öğreniyor”
Projede vazife alan 9. sınıf öğrencisi Osman Demir ise gözlüğü görme engellilerin hayatını kolaylaştırmak ve dışarıdan gelen teknolojilerin yurt içinde geliştirilmesini desteklemek için tasarladıklarını söyledi.
Cihazda kimi sesli komutların bulunduğunu anlatan Demir, “Görme engellinin yakasına taktığımız yaka mikrofonu sayesinde görme engelli bireyin komutları algılanıyor ve aygıtımıza iletiliyor. Aygıt da komutu algılayıp ya fotoğraf çekiyor ya arayı öğreniyor. Böylelikle kullanıcı, karşısındaki objeyi de tanıyabiliyor, mahzurla ortasındaki arayı de öğrenebiliyor.” tabirlerini kullandı.
“Görme engelliler için önlerine çıkan pürüzü tanıyor”
Proje danışmanlığını yapan bilişim teknolojileri öğretmeni Enderhan Kocazeybek, projede yazılım ve kodlama yapan öğrencilerin birlikte çalıştığını söyledi.
Fikir ortaya çıktıktan sonra birinci olarak hangi kesimleri kullanacaklarını düşünmeye başladıklarını lisana getiren Kocazeybek, araştırmaların akabinde gözlük, kamera ve sesli asistan kullanarak görme engelli bireylerin önlerine çıkan kişi ile mahzurları tanıyabilecek bir eser yapmaya karar verdiklerini anlattı.
“Proje öğrencilere çok şey kattı”
AA’nın haberine nazaran Kocazeybek, aygıtı geliştirme çalışmalarının devam ettiğini aktararak, “Yolda giderken kırmızı ışık yandığında ihtar vermesi ya da bir markete gittiğinde kolay kolay alışveriş yapıp markette alacağı şeylerin nerede olduğunu söylemesi üzere fikirlerimiz var. Yazıları okuyup daha sonra görme engelli bireye söylemesini istiyoruz.” dedi.
Projenin öğrencilere çok şey kattığını vurgulayan Kocazeybek, öğrencilerin kendilerini yazılım ve tasarım manasında geliştireceklerine inandığını kelamlarına ekledi.
