Vatandaş aşı sırasını heyecan içinde bekliyor
10 yılı aşkın müddettir ülke nabzını sistemli olarak takip ettiğimiz Ipsos Türkiye Barometresi araştırmasını sürdürüyoruz. Araştırmayı yaptığımız periyoda özel sıra dışı bir gündem yoksa ülkenin en değerli sorunu sorusunun karşılığı daima iktisat ve iktisat ile irtibatlı (işsizlik, pahalılık, enflasyon benzeri) bahisler oluyor. 2015-2018 ortasında, terör olaylarının gündemi yakıp kavurduğu periyotta, iktisat yıllar boyunca geri planda kaldı, olaylar azalana dek terör tartışılmaz formda ülkenin en değerli sorunu olarak belirtildi. Kovid-19 salgını da elbette inanılmaz bir sorun, salgının ülkemizdeki birinci 2,5 ayında motamot daha evvel terör vaktindeki üzere açık orta ülkenin en değerli sorunu olarak belirtildi. Fakat salgının terörden çok değerli bir farkı vardı, esasen büyük kederimiz olan ekonomiyi de önemli biçimde baltalıyordu. Bu yüzden 2020 Haziran’ından iki büyük sorun at başı ilerliyor.
Geçen Haziran’dan bu yana müşahedemiz şu biçimde; aylar ilerlerken hadise sayıları azalır üzere olduğunda iktisat çabucak öne çıkıyor, tüm hastalarımıza, kayıplarımıza karşın birinci sıraya oturuyor. Örneğin Ocak ayı başında bir evvelki haftaya bakarak salgına dair karamsar olanlar yalnızca %10 oranında idi. O sıralarda her on bireyden altısı salgın ile uğraşın âlâ gittiğini düşünüyordu. Ekonomik meselelerimiz olağanlaşma taleplerini tetikliyordu.
Lakin hadise sayıları yükselip de ikinci, üçüncü dalgaları yaşamaya başladığımız aylarda ise salgın tekrar iktisadın önüne geçiyor, bu defa de daha sıkı tedbir beklentileri lisana getiriliyor. Ocak’ta bir evvelki haftaya bakarak salgına dair karamsar olanların oranı %10 iken Nisan sonunda %59’a yükseldi. Her üç bireyden ikisi, salgınla gayretin berbat gittiğini söz etmeye başladı. Bir an evvel salgını denetim altına almak ve kurtulmak istedik ve kısıtlamaları, tam kapanmayı desteklemeye başladık.
Geçen yıl salgın başladığında hakim hissimiz telaş idi. Konutta kaldığımız haftalarda salgına dair bilgimiz de arttıkça telaş yerini yorgunluğa ve bıkkınlığa bıraktı. Salgının sıhhatimize verdiği muazzam ziyana karşın iktisada dair telaşımız de devam ediyor. Bu durum, toplumsallaşma gereksinimimiz ile de birleşerek psikolojimizi olumsuz etkiliyor, hala sabrediyoruz lakin yıpranmış haldeyiz. Aşılama sürecinin süratle sürmesi ve bir an evvel toplumsal bağışıklık düzeyine bir an evvel ulaşmamız kritik. İşte bu yüzden aşı ile ilgili olarak herkes otoritelerin verdiği tarih bilgilerini büyük heyecan içinde takip ediyor.
SALGIN HALA ÜLKENİN EN KIYMETLİ SORUNU
Ülkemizde birinci koronavirüs olayının açıklanmasının üzerinden 1 yıldan fazla vakit geçti. Birinci periyot olarak isimlendirdiğimiz olağanlaşma sürecine kadar vatandaşlar salgını ülkenin en kıymetli sorunu olarak tanımladı. Haziran ayında olağanlaşmanın başlamasıyla bir arada bu algı kırıldı ve iktisat birinci sıraya yerleşti. Salgın öncesi devirde, terör üzere inanılmaz hallerin yaşanmadığı vakitlerde iktisat halihazırda ülkenin birincil sorunu olarak görülüyordu. Bu açıdan benzerlik teşkil ettiğini söyleyebiliriz. Sonbaharda başlayan olay artışlarıyla bir arada vakit zaman iktisat ve salgın ortasındaki makas kapandı, vakit zaman iktisat listenin en üstünde yer aldı. Tam kapanma yaşadığımız bugünlerde ise vatandaşlar tekrardan ülkenin en değerli sorunu olarak salgını işaret ediyor.
Yılın başında, toplumda salgının tesirleri konusunda optimistlik hakimken, bugün yerini karamsarlığa bırakmış
Soru: Son 1 haftayı düşündüğünüzde, koronavirüs salgınının ülkemiz üzerindeki genel tesirleri hakkında daha optimist mi daha karamsar mi hissediyorsunuz yoksa hisleriniz birebir mı kaldı?
Koronavirüs Salgını ve Toplum Araştırmamızda, vatandaşlara son 1 haftayı düşündüklerinde, koronavirüs salgınının ülkemiz üzerindeki genel tesirleri hakkında görüşlerini soruyoruz.
Yıl başında bireylerin yarısı daha optimist bir bakış açısına sahip idi. Yeni bir yıla başlıyor olmanın heyecanı ve gelecek günlere dair umut, aşıya dair beklentilerle birleşince toplumda salgının sona ereceğine dair beklentileri güçlendirmişti.
Fakat bugün tablo bilakis döndü. Salgının tesirleri konusunda iyimserlerin oranı önemli derecede azalırken (%10), karamsarların oranı %10’dan %59’a çıktı.
Çoğunluk salgınla uğraşın makus gittiğini düşünüyor
Soru: Ülkemizde koronavirüsle çabanın gidişatına dair değerlendirmenizi belirtir misiniz?
Mart ayında denetimli normalleşmeyle bir arada salgınla uğraşta kimi kısıtlamalar kaldırılmış yahut azaltılmıştı. Kamoyunun yarısı (%50) bu uygulamanın başladığı birinci hafta denetimli olağanlaşma kararını desteklediğini tabir etmişti, üçte birden daha fazla bir kesim (%37) ise karşı olduğunu açıklamıştı. Vakit geçtikçe, bu uygulamayı hakikat bulanların oranı azaldı ve uygulamanın son haftasında %33’e kadar düştü. Olay sayılarında yaşanan artış nedeniyle ülke çapında tam kapanma kararı alındı. Toplumun ¾’ünün beklentisi tam kapanma olsa da her 10 vatandaştan 6’sı genel olarak salgınla çabanın genel olarak makûs gittiği görüşünde. Toplumun yalnızca dörtte biri çabanın uygun yürütüldüğünü düşünüyor.
Yorgunluk, kaygı, bıkkınlık
Soru: Son günlerde kendinizi nasıl hissediyorsunuz?
Salgın devrinde toplumun ruh halini de mercek altına alıyoruz. Toplumda en yaygın olan his yorgunluk (%66). Virüsün fizyolojik ve ruhsal tesirleri kendini yorgunluk olarak gösteriyor. Salgınla ilgili haberlere daima maruz kalma, virüsten kendini ve aileni muhafaza gayreti, konutta artan sorumluluklar üzere bir çok bahis bireylerin kendini yorgun hissetmesine neden oluyor. Tablonun geneline baktığımızda toplumun ruh halini daha çok olumsuz olarak tanımlayabileceğimiz hislerden oluştuğunuzu görüyoruz. Her 10 şahıstan 4’ü kaygılı, her 10 şahıstan 4’ü bıkkın hissediyor. Bu hisleri baş karışıklığı, hüzün ve yalnızlık takip ediyor. Burada bilhassa yalnız hissetme haline dikkat çekmek istiyoruz. Salgın bireylerin kendini yalnız hissetmelerine yol açıyor. Yüzyüze irtibatın eksikliğini bireylerin ağır bir halde yaşadığını söylemek mümkün. Hem tanıdıklarla, yakınlarla bir ortaya gelememek hem de toplumsal hayatın bir modülü olamamak toplumun kıymetli bir bölümünü derinden etkilemiş gözüküyor.
Koronavirüs Salgını ve Toplum: Genel Kamuoyu Araştırması 22 – 27 NİSAN 2021
