Son dakika haberine nazaran, 17 günlük kapanma öncesi büyükşehirlerden köy ve yazlıklarına gidenler adeta Kovid-19 göçüne neden oldular. Bilim insanları ise, bilhassa bayram günlerinde köy ve kırsal kısımlarda konut ziyaretlerinin yapılması durumunda virüs yayılımını katlanacağına ve büyükşehirlerdeki virüsün yükünün Anadolu’ya yayılacağına dikkat çekiyor.
“Geçen yıl ki sinemanın birebirini görüyoruz” diyen Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. İsmail Balık, “İnsanlar büyükşehirlerden köy, ören ve yazlık yerlere akın ettiler. Sokağa çıkma kısıtlaması olsa da, bilhassa köylerde mesken ziyaretleri yapacaklar.
Her köyü, her konutu denetlemek mümkün olamayacağı için Anadolu’nun farklı yerlerinde hadise sayılarının artışını göreceğiz” yorumunda bulundu. İngiliz varyantının yayılım suratının riskine de dikkat çeken Prof. Dr. Balık, “Geçen bayramda 1 kişinin 50 kişiyi enfekte ettiğine dair çokça örnekler görmüştük. Köylerde mesken ziyaretlerinin olması, İngiliz varyantının dalga dalga yayılması manasına gelir” dedi.
ANADOLU’YA YAYACAKLAR
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Kolu Ağır Bakım Bilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Necmettin Ünal da, İstanbul’daki virüs yükünün Anadolu’ya yayılımasının kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Köyüne, kasabasına, yazlığına gidenler kesinlikle izole yaşamalı.
Akrabasını, ülkesini seven bayramda konut ziyareti yapmaz. Bodrum başta olmak üzere, tatil yerleri ile köylerde büyük risk kelam konusu. İstanbul’da Güney Afrika ve Hindistan varyantının tespit edildiği açıklandı. Bu kadar az genomik dizilim tespit edildiği bir ülkede, Güney Afrika ve Hindistan varyantı yakalıyorsanız, gerçekte kaç kat mutant virüs olduğunu sizler düşününün.
İstanbul’da İngiliz, Hindistan ve Güney Afrika varyantları tespit edilmesi, megakentin adeta varyantların buluşma noktası olduğunu gösteriyor. Durum çok önemli. Varyant virüsler aşıların tesirini azaltıyor ve İstanbul başta olmak üzere, büyükşehirlerden Anadolu’ya gidenler varyant virüsleri taşımış oldular. Kapanma öncesi Kovid-19 göçü yaşanması hiç âlâ olmadı” tabirlerini kullandı.
‘SEYAHATLER ENGELLENMELİYDİ’
İstanbul Tıp Fakültesii İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Osman Erk ise kısıtlama kararını açıklandığı günden itibaren seyahatlerin kısıtlanması gerektiğine işaret ederek, “İstanbul başta olmak üzere köyüne, yazlığına gitmesi gerekenlerin hepsi adeta kaçıp gitmiş oldu.
Maalesef İstanbul’daki virüs yükü yurt sattı mahaline yayılacaktır. Hindistan mutantı 5 kişi olarak açıklandı fakat sayı çok daha fazladır. İngiltere, Brezilya ve Güney Sfrika’dan sonra Hindistan mutantı da ülke geneline yayılma riski var” dedi.
Aşı tedarikinde sorunlar olduğunu belirten Prof. Dr. Erk, “İstanbul ve etrafı risk merkeziydi. Artık bu risk merkezi Anadolu’ya kayacak. Virüs dalga dalga yayılabilir. Başından itibaren çok fazla hadise görülen yerlerin, öbür kentlerle irtibatı kesilmeliydi” ikazında bulundu.
BORDUM KİLİTLENDİ
Koronavirüs salgınına karşı 17 gün sürecek olan “tam kapanma” nedeniyle dün yaşanan hareketlilik yollarda yoğunluğa neden oldu. İstanbul ve başka büyükşehirlerden Muğla’nın Bodrum ilçesine adeta akın yaşandı. İlçenin giriş çıkışında araçlar yoğunluk oluştururken, Bodrumlular, trafik sorunu ve kalabalığı nedeniyle Bodrum’u küçük İstanbul’a benzetti.
Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras, belediyede düzenlediği basın toplantısında “En büyük kaygımız gelenlerin bize bulaşı taşıması ve artırması. Bodrum’daki sıhhat hizmetimiz yalnızca kendi nüfusumuza nazaran dizayn edilmiştir. 30 civarında ağır bakım yatağımız, 300 civarında da hastane yatağımız var.
Şayet bu sayı artarsa, bulaş çoğalırsa buradaki sıhhat sistemi yetmeyecektir” dedi. İlçeye son 3 günde, günde 8 bin aracın giriş yaptığını lakin giriş yapan araçlarla birlikte ilçeden çıkış yapan araçların da olduğunu belirten Aras, “Bunlardan tahminen yüzde 60’ı tedarikçidir zira Bodrum’da zati önemli bir hareketlilik ve trafik var.
Bu yoğunluk son birkaç günlük yoğunluk değil. Yaklaşık 1 yıldır biz bu yoğunlukla yaşıyoruz. Bilhassa ikinci konutu, yazlık konutu olan vatandaşlarımız ülkemizin her yerinden Bodrum’a gelerek yaşamaya başladı. Bu bir turizm yoğunluğu değil” diye konuştu.
SU SORUNU
Nüfus yoğunluğu nedeniyle yaşanabilecek muhtemel su sorunu konusuna da değinen Aras, “Su ile ilgili yalnızca kahır hacminin yetmemesi değil borulardaki patlaklarla ilgili önemli bir dert var. Suyu yönetimli kullanmazsak, tasarruflu kullanmazsak ve patlaklarla heba edersek aslında yetmeyecek.
Herkesin bu mevzuda dikkat etmesi lazım” sözlerini kullandı. Trafik konusunda açıklamalarda bulunan Aras, “Trafik tahlilleri yapıyoruz, düzenlemeler yapılacak fakat buna karşın Bodrum bu kalabalığı kaldırmaz” dedi.
Muğla’nın Bodrum ilçesi yanı sıra Datça, Marmaris, Fethiye ve Ortaca üzere turizm ilçelerine de akın yaşandı. Polis takımları, Muğla- Aydın karayolunda denetim noktasında araçları durdurup şoförlerin evraklarını denetim etti. Bu sırada karayolunda yaklaşık 2 kilometrelik kuyruk oluştu.
‘TEK DOZDA ANTİKOR MEŞAKKAT ÇIKARABİLİR’
Sıhhat Bakanlığı’nın ikinci doz BioNTech aşısı olmayı bekleyenlerin randevularını tekrar düzenlemesini kıymetlendiren uzmanlar, Biontech’in tek dozunun yüzde 60 oranında koruyuculuk sağladığını belirterek, tek dozda kâfi antikor üretemeyen bireylerin, ikinci dozun ertelenmesiyle badire yaşayabileceğini söylüyor.
Kovid-19 aşılarının kesinlikle iki doz halinde uygulanması gerektiğinin altını çizen Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İsmail Balık, “Etkili bağışıklık için tek doz aşı uygun değil. Lakin tedarik düşüncesini aşmak için yalnızca mRNA tekniği ile üretilen aşının doz aralığı 28 yerine 6-12 hafta ortası olabilir.
Biontech aşısı mevcut aşılar arasında en güçlü bağışıklık uyarıcısı üzere duruyor. MRNA tekniği ile üretilen bu aşı 10 gün sonrasından itibaren yüzde 60 koruyuculuk sağladığı üzere ağır hastalık ve vefat tablosunu engelliyor.
Bu parametreleri göz önüne alan İngiltere ikinci doz uygulamayı 28 gün yerine 3 ay sonraya, İspanya ve Fransa ise 45 gün sonra yapılmasına karar verdi. Şayet aşı tedarik etmede sorun olacaksa ikinci doz aşı için 6 ile 12 haftalık bekleme müddeti bizde de uygulanabilir. Öteleme inaktif yani Çin menşeili aşılarda kelam konusu olamaz” diye konuştu.
RİSKLİ OLABİLİR
İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Viroloji ve Temel İmmünoloji Bilim Kolu Lideri Prof.Dr. Ali Ağaçfidan ise mRNA aşısı için ikinci doz aralığının uzatılmasına temkinli yaklaşıyor: “Bu durum bir grup riskleri ortaya çıkartabilir.
Şahsi fikrim ve kanaatim, iki doz ortasını çok açmamak gerektiği istikametinde. 10 gün yahut 2 haftalık sarkma olabilir fakat iki aşı ortasında 2-3 aylık vakit aralığı olması uzun bir müddet. Kaldı ki, aşıyı üreten bilim insanları 28 gün aralığında 2 doz yapılmasını öneriyor. Aşıyı ortaya çıkartan bilim insanlarının görüşüne sadık kalmamız gerektiğine inanıyorum.
Birinci doz aşı olan şahıslarda 1 ya da 1.5 ay sonrası kendilerinde oluşan antikor karşılığının ne olduğuna bakmak epey değerli diye düşünüyorum. Şayet antikor cevabı birinci doz aşı olmuş şahıslarda güçlü bir formda oluşmuş ise bu mühlet 2 ay hatta 3 aya kadar bile ihtiyaç durumunda uzatılabilir.
Fakat aşı sonrası herkesin antikor cevabı farklı olacaktır. Antikor karşılığı düşük olanlarda aşı uygulama talimatnamesine sadık kalınmasında fayda vardır. Aşılarla ilgili tezlerin bilimsel desteği olmadığı üzere, aşı aksiliği pandemiyle uğraşa ziyan veriyor.”
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç.Dr.Duran Tok da Biontech aşsının birinci dozdan sonra yüzde 60 muhafaza sağladığını lakin 28 günlük mühletin uzatılmasını risk yaratabileceğine dikkat çekerek; “Fakat ortayı açtıkça, yüzde 40 hastalık ihtimaline yakalanma riski olan insan sayısı da artacaktır.
İki doz ortasındaki mühletin fazla açılmadan 1 hafta, 10 günlük süreyi geçirmeden yapılmasının gerçek olduğunu düşünüyorum. Şayet birinci doz aşı yüzde 90 koruyuculuk sağlamış olsa, ikinci dozun aralığı 3 aylık mühlete çekilebilirdi. Yüzde 60 düzeyindeki koruyuculukta bunu yapmak risk almak olur.
Şayet aşı gelmeyecekse, muhakkak aşı meşakkati yaşanacaksa 6 haftalık süreyi geçirmeden ikinci doz yapılabilir. Lakin iki doz ortasındaki süreyi 6 haftadan fazla geçirmemek gerekir” diye konuştu.
