Yarından itibaren gelen tam kapanmayla istisnalar dışında dışarı çıkmak yasak olacak. Meskende çalışan kamu çalışanı evrakı ya da misyon bildirim formuyla dışarı çıkacak fakat vazife yerinde olacak işçinin ise okulların kapanmasıyla çocuklarıyla ilgili telaşları gündeme geldi. Bu telaşları gidermek için Ulusal Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı birlikte yeni karar almaya hazırlanıyor.
CNN Türk Muhabiri Gülşen Coşkun hususun ayrıntılarını aktardı
Bu soruların yanıtları kısa müddette netleşecek. Bakan Soylu da şunu belirtti: “2 bakanlık üzerinde çalışıyor. Birincisi Ulusal Eğitim Bakanlığı, ikincisi Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı.” Bir çalışma yapıldıktan sonra bir istisna koyulması beklentisi var. Bu bahse ait de çalışmalar sürüyor.
Bakan Soylu kreşlerle ilgili de “Bu iki bakanlık değerlendirmeyi yapacak. Onlar çalışır” demişti. Bakan Soylu, “Onların kararına nazaran biz de istisna koyacağız. Burada mümkün olduğunca hareketliliği azaltmaya çalışıyoruz” vurgusu yapmıştı Bakan, bilhassa de özel kesim çalışanlarına ait vurgu yapmıştı. Bunun da altını çizelim.
MİSYON BİLDİRİM FORMU KURALI
Konutta çalışan kamu çalışanı de yasaklar kapsamında olacak. Sokağa çıkamayacaklar. Onların için de şöyle bir düzenleme geliyor. Vazife bildirim formu olacak. Bu formu gösterdikten sonra yani işçi kartını gösterdikten sonra denetim noktasından geçebilecekler. Son düzenlemeler ve alınacak kararların çerçevesi bu halde.
Evvelki gün yapılan Kabine Toplantısı’nda 3 haftalık kapanma kararının çıkması üzerine gözler perakende dalının kalbinin attığı AVM’lere çevrildi. Kelam konusu süreçte büyük gelir kaybına uğrayacak kesime Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği’nden (AYD) müjdeli haber geldi.
Yüz binlerce kişinin istihdam edildiği kesimde 3 haftalık kapanmanın çok kıymetli olduğunu söyleyen AYD Lideri Prof. Dr. Hüseyin Altaş, “Bizler AVM yatırımcıları olumlu sonuç almak için bu müddetin ceremesini çekmeye hazırız.
Kira alınmayacak
Kâfi ki ülke olarak bu beladan kurtulalım. Bu süreçte kesime takviyemizi sürdürmek için üye alışveriş merkezlerimiz kiracılarından kira almayacaktır.
Hepimiz sonuçta birebir gemideyiz, elbirliği ile bu sorunlu süreci aşacağız. Bir an evvel aşılanmanın artması ve sürecin çok daha düzgün bir yere gitmesini umuyoruz” dedi.
İSTİHDAM KIYMETLİ
Sabah’tan Feride Cem’in haberine nazaran Türkiye genelindeki 441 açık alışveriş merkezinin yüzde 60’ının derneklerine üye olduğu bilgisini veren Prof. Altaş, “Bunlar da değerli bir oranı oluşturuyor.
Derneğimize üye olmayanlar da bizim aldığımız kararları yakından takip edip, uygulamaya itina gösteriyorlar” diye konuştu. AVM’lerin bir manada istihdam deposu olarak da faaliyet gösterdiğini söyleyen Altaş, şöyle devam etti:
“AVM’ler 600 bin bireye direkt istihdam sağlıyor, dolaylı olarak ise sağlanan istihdam 3 milyonu buluyor. Bu nedenle buradaki sağlıklı işleyişin devamı her bakımdan büyük değer taşıyor.”
MEMNUNİYETLE KARŞILIYORUZ
Kapanmanın bölüm için çok kıymetli olduğunu söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği Lideri (BMD) Sinan Öncel ise, “Bu süreçte AVM tarafından bu türlü bir adımın gelmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu kiranın istenmesi karşılıklı kasvet yaşanmasına yol açacaktı.
Tam kapanma gelmeden evvel de 84 olan haftalık çalışma saatlerimiz 35’e kadar inmişti. Önemli bir gelir kaybına uğradık. Vergilerimiz, alınan malların ödemesi üzere tüm sorumluluklarımız devam ediyor. Kapalı kalınacak müddetlerde kira ödenmeyecek olmasıyla ilgili düzenleme bölümümüz için hayati kıymet taşıyor” değerlendirmesinde bulundu.
ESNAFTAN 12 UNSURLUK TALEP LİSTESİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfedarasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken dün Ticaret Bakanı Mehmet Muş’u ziyaret ederek tam kapanma periyodunda esnafa takviye verilmesini istedi. Palandöken, Bakan Muş’a esnafa vergi muafiyeti, faturaların süreksiz olarak devlet tarafından ödenmesi, zordaki esnafın borçlarının ertelenmesi başta olmak üzere 12 unsurluk talep listesi sundu.
Listede, esnaf ve sanatkârlara yeni bir yapılandırma hakkının sağlanması, ticari araçların kullandığı akaryakıt fiyatlarında ÖTV ve KDV indirimi yapılması, esnaf ve sanatkârlarla yanlarında çalışanlara koronavirüs aşısında öncelik tanınması, kısa çalışma ödeneğinin kapsamının genişletilmesi, nakdi takviye sağlanması üzere talepler yer aldı.
‘Tecrübemiz var lakin dayanak şart’
Salgın önlemleri kapsamında 29 Nisan 19.00’dan 17 Mayıs 05.00’a kadar sürecek tam kapanma için esnaftan turizmciye, perakende dalından e-ticaret erbabına farklı kısımlar beklentilerini ve hazırlıklarını Milliyet’e anlattı.
Esnaf için yeni tedbir talebi
İstanbul Berberler Odası Lideri Şükrü Akyüz, Ramazan Bayramı öncesi uygulanan tam kapanmanın berber esnafını maddi istikametten mağdur edeceğini belirterek, “Mutlaka vakitle esnafı kollayan bir dayanak geleceğini düşünüyoruz. Getirilen tahlillerin de esnafı rahatlatacak biçimde olması gerekiyor” dedi.
Kısmi kapanma periyodunda de saat kısıtlaması, hafta sonu yasaklarına karşın berber esnafı olarak çarkları döndürdüklerine değinen Akyüz, “Tam kapanmayla birlikte bayramdan sonra rahatlayacağımızı düşünüyoruz. Gelir kaybı dayanağının birkaç ay daha sürmesi de esnafa katkı sağlar” tabirlerini kullandı.
‘Deposu olmayan KOBİ ne yapacak?’
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Lideri Emre Ekmekçi, geçmiş kapanmaya nazaran daha tecrübeli olduklarını kaydederek, “Marketler ve öbür pek çok kurum sanal ticarete girdi. Onların teslimatları güçlendi. Öbür yandan kargo kapasitesi arttı.
Her manada e-ticarette Türkiye’ye yetecek kapasitemiz var. Yalnız burada KOBİ’ler için bir sorun var. Depoları olan e-ticaret firmaları sorun yaşamıyor ancak dükkânından gönderim yapan küçük teşebbüsçü bunu açamayacak. Orada bir düzenleme gerekiyor. Biz bölüm olarak vazifeye hazırız. Bu kapanmayı da muvaffakiyetle atlatacağız” dedi.
Fırıncı aşı istiyor
İstanbul Fırıncılar Odası Lideri Erdoğan Çetin, bir yılı aşkın yasaklardan muaf olarak hizmet verdiklerini açıkladı. “Vatandaşlarımızın ekmeklerini mümkün olduğunca ve hijyen kaideleri çerçevesinde ulaştırmaya çalışıyoruz” diyen Çetin, “Tam kapanma nedeniyle İstanbullular memleketlerine, yazlıklarına gidiyor. Bu nedenle satışlarda bir ölçü düşüş bekliyoruz. Müşterilerle temas halinde olduğumuz için fırıncılar olarak aşılamada öncelikli kümeye alınmak istiyoruz” tabirlerini kullandı.
AVM kira almıyor lakin caddede durum farklı
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş, pandeminin şiddetinin azalması ve bölümlerin önünü daha âlâ görebilmesi ismine 17 günlük tam kapanmayı olumlu karşıladıklarını belirterek, “Bu süreçte AVM’lerde market, eczane ve hijyenik eser satışı yapan mağazalar açık olacak. Kapanacak mağazalarda AYD olarak AVM’lerin kiracılarından kira alınmaması konusunda tavsiye kararımız var. AVM’lerin yüzde 90’dan fazlası buna uyuyor. Fakat perakendeciler için cadde mağazalarında sorun yaşanıyor. Oralarda mülk sahiplerinin birden fazla kira almamaya yanaşmıyor” dedi.
Zarurî seyahatte konaklama mümkün
Şehirlerarası ulaşımda tıpkı özel araçla seyahatte olduğu üzere toplu ulaşımda da seyahat müsaade dokümanı mecburî olacak. Konaklama tesisleri yalnızca zarurî durumlara bağlı seyahat müsaade evrakı alan bireylere hizmet verebilecek. Turistik faaliyetler kapsamında Türkiye’ye gelen yabancılar ise muafiyet kapsamında olacak.
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler, toplum sıhhati ve iktisadın yine canlanması ismine, turizmcilerin bu tam kapanma sürecinde bayram dahil olmak üzere önemli bir periyodun gelirini feda etmekten çekinmediklerini söyledi. Kısa çalışma ödeneğinin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından haziran sonuna kadar uzatıldığını hatırlatan İşler, “Koruduğumuz istihdamımızla, tam kapanma akabinde döneme daha güçlü başlayacağımıza inanıyoruz” dedi.
‘Zincir pazar kapalı küçük esnafa yarar’
Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) İdare Heyeti Üyesi Faruk Güzeldere, bu kapanmanın geçen yılki kapanmadan farklı olacağını belirterek, şunları söyledi:
“Geçen yılki deneyimlenmemiş bir şeydi. Panik havası vardı ve bu panikle birlikte talep artışı patladı. Bu yıl bu türlü bir şey beklemiyoruz. Raflarımız dolu ve stok sorunu yok, fiyatlar da denetim altında. Sürece hazırlıklıyız. Zati Ramazan’dayız, hazırlığımızı yapmıştık. Besin tedariğinde hiçbir sorun yok. Vatandaşımızın panik yapmasına gerek yok. Gereksinimi kadar alsın, çok talebi çoğaltıp fiyat artışına neden olmasın. Zati fiyatlarda da kademeli düşüş görünüyor. Zerzevat meyve seradan tarlaya indi. Hububat ve bakliyatta da gevşeme olacak. Zincir ve süpermarket pazar günü kapalı olacak. Bu da küçük esnafa yarayacak.”
Kuaförden ödeme ve kredi talebi
İstanbul Bayan Kuaförleri – Manikürcüleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası (İKKMO) Lideri Ali Haydar Alkoç, randevularda artış olduğunu söyledi. Alkoç, Türkiye Berberler Kuaförler ve Hoşluk Uzmanları Federasyonu’na bahisle ilgili ilettikleri taleplerini şöyle sıraladı:
“Kapalı kalınan müddette işyeri kira fiyatları, işyeri ve meskeni kira olan üyelerimizin konut kiralarının en az yüzde 50’si, işçi sarfiyatları, fatura ödemeleri devlet tarafından karşılanmalı. Meslek odası üyemiz için 10 bin lira hibe ödemesi yapılmalı. KDV oranı 2023’e kadar yüzde 8 olarak kalmalı. Meslek odası aidat ödemelerini devlet karşılamalı ya da alınmaması tarafında bir yasa çıkarılmalı. Her üyemiz için faizsiz 20 bin lira kredi tanımlaması yapılması, bu ödemeler 1 yıl sonra başlayacak biçimde 3 yıla eşit bölünmeli.”
Turizmdeki beklenti yine olağanlaşma
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Lideri Müberra Eresin, önceliklerinin insan sıhhati olduğuna vurgu yaparken, “Alınan önlemler ve tam kapanma kararıyla hadise sayılarının tasa oluşturmayacak düzeylere inmesini diliyoruz. Aşılamaların da hızlanmasıyla tam kapanma sonrası olağan hayatımıza, olağan iş akışına dönebilmek en büyük dileğimiz. Turizm bölümü çok güç günler geçiriyor. Yine olağanlaşma sürecine girebilmeyi diliyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un açıklamasına nazaran, yeni kısıtlama kararları turistleri kapsamayacak. Münasebetiyle ülkemizi ziyaret etmek isteyen konuklarımız için otellerimiz açık” diye konuştu.
Otobüs ve uçak biletine hamle
‘Tam kapanma’ kararı, online seyahat bileti sitelerinde yoğunluk oluşturdu. Kısıtlamalar öncesi kent değiştirerek bu süreci memleketinde ya da yazlıklarında geçirmek isteyen vatandaşların, açıklamanın çabucak akabinde bilet arayışına başladığını belirten biletall.com CEO’su Yaşar Çelik, “Normal bir güne nazaran 4 kat otobüs bileti, 3 kat uçak bileti satıldı. Ayrıyeten bayram için tatil planı olanlar ise iptallerini yaptırmaya başladı” dedi. Kimi sitelerin kilitlendiğini anlatan Çelik, yoğunluğun sürdüğünü söz etti.
Hangi dayanaklar devam ediyor?
Kovid-19 salgını hasebiyle hükümetin ticaret erbabının yaşadığı mali kayıpların telafisi için sağladığı gelir kaybı, ciro kaybı, kira ve sigorta prim dayanakları, perşembe akşamından itibaren başlayacak “tam kapanma” devrinde de sürecek.
Bu kapsamda, lokanta, restoran, kafe, kıraathane ve spor salonu üzere birçok alanda 1500 lira sigorta prim takviyesi mayıs sonuna kadar devam edecek. Gelir kaybı dayanağı, kira takviyesi ve ciro kaybı takviyesinde müracaat süreçleri de sürüyor. Kelam konusu dayanaklar için son müracaat tarihi 30 Nisan olarak belirlenmişti.
