Paklık bağımlılığının günümüzde giderek arttığını kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Günümüzde aslında bağımlılıklar artmaktadır. Bu durum ömür koşullarının değişmesi, bireylerin ruhsal durumlarının değişmesi üzere pek çok nedenle ilgili olabilmektedir” dedi.
Yalnızca paklık yaptığında kendini güzel hissediyor
Paklık bağımlılığının, alkol ya da sigara üzere öteki bağımlılıklardan bir farkı olmadığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Temizlik bağımlılığı, kişinin paklık yapmadan duramaması, paklık yapmadığında neredeyse iç badiresi, keyifsizlik, hiçbir şeyden haz alamama üzere yakınmalarının olmasıdır. Kişinin lakin ve fakat paklık yaptığında kendini yeterli hissetmesi, bundan haz alması halidir. Paklık bağımlılığında bu döngü giderek artmakta ve hayatın her alanına sızar hale gelmektedir. Zira gidilen her yerde iç problemi, paklık yapma isteği ortaya çıkacaktır. Bu durum tıpkı sigara içmek, alkol almak üzere bireye bir haz vermektedir. Bu hüzünlü akabinde kısa bir mühlet bekleme ve tekrar paklık yapma gereği oluşmaktadır. Bunun alkol bağımlılığından yahut başka bağımlılıklardan bir farkı yok. Zira öteki bağımlılıklarda da istenilen alınmadığında bir iç meşakkati, bir gerginlik, almak için para ayırma, gerekirse toplumsal hayatından, ailesinde, işinden ayrılma yani neredeyse kendini feda etme formunda bir süreç ortaya çıkmaktadır” diye konuştu.
Paklık bağımlılığında da bağımlılık döngüsü ortaya çıkıyor
Başka bağımlılıklarda ortaya çıkan döngünün paklık bağımlılığında da yaşandığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, bağımlılığın bir beyin hastalığı olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Maddeyi aldıktan sonra kısa bir müddetliğine bir haz alma, kısa müddetli hazdan sonra ise bir bekleme periyodu ve tekrar benzeri biçimde husus alma gereği ve bundan alınan haz üzere bir döngü içerisine girilmektedir. Buna kısaca bağımlılık döngüsü de denilebilir. Bağımlılıkta kişinin husus almak için yahut uyuşturucu almak için bir mazereti olmaktadır. Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Nasıl ki tiroid, tiroid bezinin hastalığıdır; bağımlılık da beyin hastalığıdır. Hasebiyle kişinin kelam vermeleri, yemin etmeleri, bir daha olmaz demeleri triot hastalığına âlâ gelmiyorsa bağımlılığa da âlâ gelmeyecektir. Kişi ne kadar motive olursa olsun, bu beyin hastalığının nasıl tedavi edildiğini bilmediğinde yahut bunun bir beyin hastalığı olduğunu görmediğinde bu döngü tekrarlamaktadır. Kişi yine bir şeyleri mazeret ederek başa döner ve döngü baştan başlamış olur. Paklık bağımlılığının da bundan bir farkı yoktur.”
Prof.Dr. Gül Eryılmaz, günümüzde pek çok farklı bağımlılık tiplerinin ortaya çıktığını belirterek bunları idman bağımlılığı, besin bağımlılığı, oyun bağımlılığı, münasebet bağımlılığı, eş bağımlılığı olarak sıraladı.
Paklık bağımlılığında haz ve keyif karıştırılıyor
Paklık bağımlılığında da öteki bağımlılıklarda olduğu üzere beynin daima temizlikle meşgul olduğunu kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Temizlik yapma isteği geldiğinde paklık yapıldığında tıpkı bir alkol yahut uyuşturucu unsur alımı üzere kısa vadeli bir rahatlama olmakta ve yeniden akabinde misal döngü devam etmektedir. Bilhassa paklık bağımlılığında beyin, hazla keyfi karıştırıyor. Haz, kısa periyodiktir, beyne yeterli gelir, keyfin bir tık üstüdür fakat kısa periyodiktir. Uzun vadeli orta vadeli yeterli gelmez. Keyif ise beyne çok daha güzel gelen ve kalıcı olan, uzun müddet devam eden, beyindeki kimi kimyasalların olumlu salgılanmasına neden olan bir durumdur lakin bağımlılıklarda keyif alınmaz, haz alınır. Paklık bağımlılığında da öyledir” dedi.
Genç yaşlarda ortaya çıkıyor
Paklık bağımlılığının ekseriyetle genç yaşlarda ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Son çalışmalar ergenlikten beri ortaya çıktığını göstermektedir. Sıklığına baktığımızda %1-4 üzere bir oran söyleyebiliriz. Psikiyatrik hastalıklar açısından baktığımızda epey değerli bir kümesi kapsamaktadır” açıklamasında bulundu.
Paklık bağımlılığı kişinin hayatını olumsuz etkiliyor
İçerisinde bulunduğumuz pandemi periyodunun bilhassa paklık bağımlılığı için olumsuz şartlar ortaya koyduğunu belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Öncelikle bu bağımlılık için, ruhsal olarak uygun olunmayan bir devirdeyiz. Paklık bağımlılığı bir yakın kaybı, cinsel travmalar ve ağır gerilimli bir periyottan sonra ortaya çıkabiliyor. Temizlikler, evvelce çok yavaş bir halde başlıyor lakin giderek alınan hazdan beyin o kadar rahatlıyor, o kadar seviyor ki bu ölçüsü arttırmaya başlıyor. O kadar artırıyor ki kişi artık meskenden çıkamaz hale geliyor. Benim bir hastam sabah 8’de işe gidebilmek için gece 3’te kalkıyordu. Evvel buzdolabını temizliyor daha sonra işe gidiyordu. İşe gitse bile işten randıman alamıyordu. Hasebiyle insan hayatını da epeyce etkileyen bir durum.” diye konuştu.
‘Bir aile hastalığıdır’
Paklık bağımlılığının yalnızca o kişiyi değil, ailesini ve yakın etrafını de çok yakından ilgilendirdiğini belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Ebeveynseniz çocuklarla bağlantınız etkileniyor, eşinizle irtibatınız etkileniyor. Bir yandan da bakarsanız aslında bir aile hastalığıdır. Bütün bağımlılıklarda olduğu üzere paklık bağımlılığı da neredeyse bir radyasyon üzere evvel bir şahısta başlayabilir ancak bütün aileyi etkiliyor. Bilhassa ergenler ve eş alakaları olmak üzere aile de bu manada hastalanıyor ve bazen ne yapacaklarını bilmiyorlar. Birinci başlarda yeterli niyetli olarak yardım etme emelli birtakım yardımlarda bulunsalar da bir süre sonra ‘Bu anlamıyor, iradesiz, bilerek yapıyor, bizi tercih etmiyor onu tercih ediyor’ halinde öfkeler başlıyor ve kişi bir süre sonra yalnızlaşmaya başlıyor. Aileler de yalnızlaşmaya başlıyor” diye konuştu.
Paklık bağımlılığı anne ve babadan öğreniliyor
Paklık bağımlılığının çoğunlukla gençlik devrinde ortaya çıktığını belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle bu bağımlılıklar için çocukluk devrinin nasıl bir ilgisi var? Çocukluk periyodunda görülen travmalar ya da çocukluk periyodunda görülen öğrenmeler tesirli olabiliyor. Şayet annenizin yahut babanızın çok paklığa yüklediği bir kıymet varsa siz de paklığa kıymet veriyorsunuz. Zira çocuklar bu davranışları bilinçdışı bir halde bilinçaltından öğreniyorlar. Bir süre sonra pak olmanın değerli olduğu, sağlıklı olduğu kirli olmanın ise sıhhatsiz olduğunu bir formda çocuklar öğreniyorlar. Yani model alıyorlar. Alışılmış genetik yatkınlık da kıymetli bir faktör haline geliyor” dedi.
Ağır rekabetin yaşandığı devir de tesirli olabilir
İçerisinde bulunduğumuz çağın da paklık bağımlılığının başlamasında tesirli olduğunu kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Yoğun bir rekabetin olduğu, muvaffakiyet odaklı bir öğrenme modelinin olduğu bir devirdeyiz. Hasebiyle ergen zorbalığından bahsedebiliyoruz. Hatta ergen değil, çocuk zorbalığı bile var. Zira 3-4 yaşındaki çocukların gittiği parklara gidip uzaktan bir müşahede yaparsanız şayet, çocukların hakikaten de birbirlerine makûs davrandığını görebiliyorsunuz. Yani bu kaideler içerisinde çok travmatize oluyorlar. Bireylere paklık yapmak çok daha uygun geliyor. Zira bir yandan paklık yapmanın, beyni temizlemekten gelen her şeyi temizlediğine inanan psikojenik bir yanı da var. Zihnin paklığa karşı bu türlü bir algısı da var. Münasebetiyle bir şifa olarak da görüyor ancak her şeyin bir dozu vardır.
Bir de ekseriyetle bizim üzere kültürlerde paklık çok sevilen bir şeydir. İmandan gelir ve değerli bir şeydir ancak yeniden doz ile alakalı bir durum var ortada. Ergenlerde paklık takıntısı başladığında ebeveynlerin başlarda güzeline gidiyor. Tertipli, pak olmasından ötürü ödüllendiriliyor. Şahısta bu davranış böylece daha çok pekişiyor. Halbuki bu türlü durumlarda ebeveynlere düşen, bu durumu takip etmektir. Artıyor ise kesinlikle bu husus ile ilgili bilgi sahibi olmak, aydınlanmak, gerekirse yardım almak ile ilgili vazifeleri olduğunu söylemek lazım” ihtarında bulundu.
Bireyleri kabul ettirmeye çalışmayın
Paklık bağımlılığındaki paklık kavramının “zihnin yanlış kodladığı bir temizlik” olduğuna dikkat çeken Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Çünkü bu paklık belirli bir müddette yapılan bir paklık değil. Gerçeklikle ilgisi yoktur. Bir cins hayal gerçekliğidir. Beyin bir türlü kabul etmiyor ve tekraren yıkamaya başlıyor ve bundan da haz alıyor. Bu yüzden bir bağımlılıktan farkı yoktur. Alkol bağımlıları da bu durumun olağandışı olduğunu bilirler fakat tekraren içerler. Paklık bağımlılığında da kişiyi ikna etmenin bir yararı olmaz. Kişinin kesinlikle tedavi edilmesi gerekmektedir” dedi.
Bağımlılık tedavisinin üç değerli ayağı var
Bağımlılık tedavisinde üçlü bir sacayağı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Birinci ayak, hastalığı biyolojik olarak düzgün pahalandırmak gerekiyor. Zira beyinde kimi networkleri, kimyasalları âlâ tespit edersek ona mahsus tedaviyi âlâ yapmak gerekiyor. İkinci ayak düzgün bir psikoterapi görülmesi gerekiyor. Ailenin de uygun bir psikoterapi alması gerekiyor. Zira ailenin nasıl davrandığı, ne yapacağı ya da ne yapmaması gerektiğinin ilaç kadar kıymeti vardır. Üçüncü ayakta ise kişinin kısmen düzgün olduğu devirden başlayarak yeterli olduğu, çok daha güzel olduğu periyotları takip ederek birkaç yıla yayılan tedaviden bahsediyoruz” sözlerini kullandı.
Çocuğun paklık bağımlılığını önemseyin
Prof.Dr. Gül Eryılmaz, ailelere de tavsiyelerini şöyle sıraladı: “Aileler, bilhassa ergenlerde paklık ile ilgili bir durum olduğunda kesinlikle yardım alsınlar, bu mevzuyu önemsesinler ya da bu hususla ilgili okuma yapsınlar. Zira bir bağımlılık önemsenmediği vakit, öteki bağımlılıklara kapı açar. Anksiyete de takıntı da diğer bağımlılıklara kapı açabilir. O yüzden dikkatli olmakta yarar var.”
