Korona virüs pandemisinin Türkiye’de tespit edilen birinci hadisesinin Sıhhat Bakanlığı tarafından açıklandığı 11 Mart 2020’den bu yana 2 yıl 3 ay geçti. Bu süreçte bakanlık mevti, olay üzere birçok sayı açıkladı. Fakat kamuoyu bu sayılara kuşkuyla baktı ve sayıların yanlışsız olmadığı istikametinde de siyaset kanadından birçok tenkit geldi. Bu sefer de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iki yıldır vefat istatistiklerini açıklamıyor. 24 Haziran’da 2021 yılına ilişkin vefat istatistiklerini paylaşması beklenen TÜİK, “24 Haziran’da yayımlanması planlanan ‘ölüm ve mevt nedeni istatistikleri, 2021’ haber bülteni istatistiklerin elde edildiği kurumların idari kayıtlarındaki çalışmaların devam etmesi nedeniyle ertelenmiştir” açıklaması yaptı.
‘TÜİK’İN AÇIKLAMASI İNANDIRICI DEĞİL’
TÜİK tarafından geçen yıl yapılan açıklamada da misal sözler kullanılarak, istatistiklerin ileri bir tarihte açıklanacağı belirtilmişti. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Güçlü Yaman, pandemiden bu yana e-devlet, belediye web siteleri ve mezarlık sistemlerinden elde ettiği mevt bilgilerinin istatistiğini tutuyor. Mezopotamya Haber Ajansı’ndan Zemo Ağgöz’e konuşan Yaman, Türkiye çapında tüm ölümlerin girildiği bir sistemin olduğunu ve bunun Sıhhat Bakanlığı, nüfus dairesi ve TÜİK’in birlikte kullandığını söylüyor. Yaman, “Günlük olarak datalara ulaşabiliyorlar. Zira 2020’nin Ağustos ve Eylül sonunda toplam vefatlar açıklandı. TÜİK’in şimdiki açıklaması inandırıcı değil. O devir açıkladılar ve fazladan ölümlerin o güne kadar açıklanan resmi dataların iki katı olduğu ortaya çıkmıştı” dedi.
‘AMAÇ SALGIN KAYNAKLI VEFATLARI GİZLEMEK’
Ölüm datalarının pandemi öncesinde her yıl sistemli olarak açıklandığını hatırlatan Yaman, “Salgının başlamasından sonra bu istatistikler artık ehemmiyet kazandı zira mevt sayılarının nitekim açıklanıp açıklanmadığına dair bir tartışma başladı. Fakat, öncesinde hiçbir sorun çıkmadan açıklanan vefat dataları, salgın başladıktan sonra açıklanmamaya başladı ve her seferinde misal münasebetler söylüyorlar. Salgın başladıktan sonra hiçbir biçimde açıklanmamasının tek nedenini salgın kaynaklı vefatları gizlemeye çalışmalarına kanıt olarak görüyorum” diye konuştu.
‘ÖLÜM SAYISI 300 BİNE YAKIN’
Belediyelerden topladığı datalarla yaptığı çalışmayla maksadının gerçek mevt sayılarının ortaya çıkarabilmek olduğunu vurgulayan Yaman, “Belediyelerden topladığım vefat bilgileriyle elde ettiğim sayılara nazaran salgının başladığı 11 Mart 2020’den 7 Haziran 2022’ye kadar salgın ve salgına bağlı nedenlerden ötürü ölen insanların sayısı 287 bin görünüyor. Üzerinden vakit geçti 300 bine yanlışsız yaklaşıyor bu sayı” diye belirtti.
‘SALGIN İNKARCISI ÜLKELER ARASINDA’
Türkiye’nin nüfusuna nazaran fazladan yaşanan vefatlar, dünyadaki öteki ülkelerle kıyaslandığında “salgın inkarcısı” ülkeler kategorisinde yer aldığını kaydeden Yaman, şunları tabir etti: “Amerika, Brezilya üzere ülkelerde daha evvel salgın büsbütün inkar ediliyordu. Türkiye, şuan bu kategoride fakat salgın açık bir formda inkar edilmedi. Örtülü bir formda inkar edildi. İnsanların uyarılması, tedbirlerin değerinin vurgulanması ve bunun sonuçlarının ağır olabileceği istikametinde açıklamaların yapılması gerekiyordu ancak birinci iki ay hariç genel tablo ‘salgın bitti bitecek’ istikametindeydi ve bugünlere geldik. Bu salgının ciddiye alınmasının önünde mahzur oldu, aşı terslerinin argümanlarını güçlendirdi.”
Yaman, 300 bine yakın vefatın iktidarın uyguladığı yanlış siyasetlerin en net faturası olduğunun altını çizdi. Salgının gerçek yıkımını ölçebilmek için fazladan ölümlerin hesaplanmasının değerine dikkati çeken Yaman, “Çünkü vefatlar çok stabil formda seyrediyor. Yılda yüzde 1’lik artış oluyor. Bunu salgın yıllarındaki ölümlerle karşılaştırıyoruz ve buradan olağandışı bir artış olduğunu görüyoruz. Bu artışın da nedeni salgın ya da salgına bağlı nedenler oluyor. Örneğin; sıhhat sisteminde yaşanan kriz ya da 65 yaş üstüne uygulanan konut mahpusu usulü uygulamaların sonuçları üzere nedenlerden kaynaklı ölümlerle birlikte gerçek fatura ortaya çıkıyor” biçiminde konuştu.
‘AÇIKLANANIN ÜÇ KATI’
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın geçtiğimiz yıl bütçe görüşmelerinde, “TÜİK açıkladığında bilgilerin gerçeğin üç katı olduğunu göreceğiz” dediğini anımsatan Yaman, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “Bu da belediyelerden topladığım mevt bilgileriyle yaptığım hesapla uyumlu. Yaklaşık üç katı. Bu itiraf edildi lakin buna karşın hala bilgileri gizlemeye devam ediyorlar. Salgına yönelik inkar gibisi siyasetin izlenmesi ölümlerin önemli bir halde artmasına neden oldu. Salgın hala devam ediyor. Uzmanlar Kovid-19’un son salgın olmayacağını da söylüyorlar. Datalar şeffaf bir biçimde açıklanmalı, herkes bunu görmeli ve ileriye dönük olarak tekrar karşılaşıldığında ona nazaran ne yapacağını düşünmeli.”
‘TÜİK DE BAKANLIK DA AÇIKLAMIYOR’
Pandemi sürecinde ulusal seviyede vefat verisi olmayan ülkelerin Hindistan, Endonezya, Arjantin ve Türkiye olduğunu kaydeden Yaman, kelamlarını şöyle tamamladı: “Örneğin Rusya’da da Kovid-19 vefatlarına dair açıklanan resmi datalar bizdeki üzere gerçeğin çok altında. Ancak Rusya’da resmi istatistik enstitüsü tüm vefatları açıklıyor. Rusya’da bu açıklanan datalar sayesinde Kovid-19 ölümlerinin gerçek olmadığını biliyoruz. Biz de TÜİK de açıklamıyor, bakanlık da açıklamıyor. Tam aksine kimse ölmemiş üzere bir hava yaratılıyor. Halbuki resmi datalara nazaran bile 99 bin kişi ölmüş durumda, gerçeğin üçte biri lakin hiç de az değil.” (HABER MERKEZİ)
