Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) İdare Şurası Lideri Orhan Turan, “Küresel iktisatta bol para periyodunun azaldığı ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha sıkıntı olacağı bir periyoda girdik. Türkiye bu devirde akranlarının tersine farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Dünyada akran ülkelere baktığımızda hem en yüksek enflasyona hem de son derece yüksek risk primine sahip ülke pozisyonundayız. Küresel görünüm de lehimize değil. Enflasyonda her geçen gün gaye dediğimiz noktadan uzaklaşıyoruz” dedi.
Koç Üniversitesi ve TÜSİAD iştirakiyle oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından “Enflasyon Artarken Neo-Fisher Yaklaşım Ne Diyor” başlıklı seminer düzenlendi.
ANKA’nın aktardığına nazaran internet üzerinden yapılan seminerin açılış konuşmasını yapan TÜSİAD Lideri Orhan Turan şunları söyledi:
“KÜRESEL İKTİSADIN MARUZ KALDIĞI SÜREÇ HESAPLADIĞIMIZDAN ÇOK DAHA UZUN SÜREBİLİR: Geride bıraktığımız kısa devirde küresel iktisat kıymetli şoklara maruz kaldı. Evvel Covid-19 krizini yaşadık. Akabinde da Rusya, Ukrayna savaşına şahit oluyoruz. Her ne kadar Covid krizinin tesirleri yerini kıymetli bir küresel toparlanmaya bırakmış olsa da hem tedarik zincirlerinde değişime hem de yüksek enflasyonun yarattığı yeni bir gayret sürecine girmiş durumdayız. Bunlarla birlikte iklim değişikliğini ve savaşın besin ve su güvenliği üzerindeki artan tehdidiyle karşı karşıyayız. Hasebiyle global iktisadın maruz kaldığı mücadeleci süreç bugün hesapladığımızda çok daha uzun sürebilir.
14 YILLIK GENİŞLEMECİ KÜRESEL PARA SİYASETİ PERİYODU KAPANIYOR: 2008 küresel finans krizinin akabinde ve Covid pandemisinde gördüğümüz büyük kapanmayla devam eden süreçte dünya iktisadı muazzam bir likidite enjeksiyonuna, yani nakdî genişlemeye ve düşük faiz ortamına maruz kaldı. Bu siyaset uygulamaları bu kriz periyotlarının daha az hasarla atlatılmasında kıymetli rol oynadı. Bugün geldiğimiz noktada ise yüksek global enflasyon ve bilhassa küresel para siyasetinde kıymetli bir değişim görüyoruz. Geride bıraktığımız 14 yıllık vadedeki genişlemeci küresel para siyaseti devri kapanıyor.
MAJÖR MERKEZ BANKALARININ FAİZ ARTIŞLARI VE BİLANÇO KÜÇÜLTME ADIMLARI DEVAM EDECEK: Bugün büyük Merkez Bankaları, Fed öncülüğünde düşük büyüme kıymetine bile olsa enflasyon ile çaba edeceklerini hem alınan tedbirler hem de verilen iletilerle açıkça ortaya koyuyor. Gelişmekte olan ülkeler ise Fed’in şahinleşen duruşuna paralel olarak geçtiğimiz yılın ortasında yaşadıkları faiz artırım süreçlerine devam etmekteler. Önümüzdeki devirde de Fed başta olmak üzere majör merkez bankalarının faiz artışları ve bilanço küçültme adımları devam edecek.
TÜRKİYE FARKLI BİR SİYASET TERCİHİ ORTAYA KOYDU: Global iktisatta bol para devrinin azaldığı ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha güç olacağı bir periyoda girdik. Türkiye bu periyotta akranlarının tersine farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Dünyada akran ülkelere baktığımızda hem en yüksek enflasyona hem de son derece yüksek risk primine sahip ülke pozisyonundayız. Unutmayalım ki yakın geçmişte yaşadığımız ekonomik zorluk devirleri küresel rüzgarları gerimizden estiği devirlerdi. Ve bu zorluklarla bir formda gayret edebildik. Halbuki şu an küresel iktisadın geçmekte olduğu döngüde rüzgâr önümüzden esmekte ve işimizi çok daha zorlaştırmakta. Küresel görünüm de lehimize değil.
ÜLKEMİZDE ENFLASYON ORANI DÜNYADAKİ GENEL SEVİYENİN KATBEKAT ÜZERİNDE: Bugün gelişmiş ekonomilerde yıllık enflasyon yüzde 7-8. Gelişmekte olan ülkelerde de yüzde 10’a yakın seyrediyor. Ülkemizde ise enflasyon oranı dünyada var olan genel seviyenin maalesef katbekat üzerinde, yüzde 70 düzeylerini oluşturmaktadır. Enflasyonda her geçen gün gaye dediğimiz noktadan uzaklaşıyoruz.
GEREKLİ ADIMLARI HAKİKAT ZAMANLAMA İLE ATAMIYORUZ: Aslında enflasyon sorunu bizim yalnızca son 9 aydır yaşadığımız bir durum değil. Bilhassa son 4-5 yıldır enflasyon dinamiklerinin yapısının besbelli seviyede bozulduğunu görmekteyiz. Gerekli adımları hakikat zamanlama ile atamıyoruz. Bu türlü olunca da para siyaseti aktifliğini kaybediyor ve gün sonunda enflasyonda yaşadığımız tablo ortaya çıkıyor.
TAHLİLSİZ GEÇEN MÜHLET EK MALİYET OLARAK DÖNÜYOR: Tahlil için atılacak adımlar belirli. Lakin zamanlama en değerli konu. Tahlilsiz geçen müddet tüm bireylerin ve kurumların üzerine her geçen gün daha fazla ek maliyet olarak dönüyor. Hakikat uygulanan bir para siyasetine buna eşlik eden mali siyasetlere ve makro sektörel arzı destekleyen yapısal değişimlere muhtaçlığımız var.
DÜNYADA KANITLANMIŞ SÜREÇLERİ VE TECRÜBESİ MERKEZE KOYARAK MUVAFFAKİYETE ULAŞIRIZ: Uzunca bir müddettir tabir ettiğimiz üzere iktisadi siyaset dizaynında lakin ve lakin bilimi dünyada kanıtlanmış süreçleri ve tecrübesi merkeze koyarak uğraşta muvaffakiyete ulaşmamız mümkün olur.” (HABER MERKEZİ)
