Uykuyla ilgili meselelerin sayısız kaynağı olabiliyor. Yetersiz fizikî aktiviteden depresyona, alkol kullanımından dijital ekranlara fazla bakmaya, çeşitli ilaçların kullanımından uyku apnesine, tasa bozukluklarından kronik hastalıklara, bipolar bozukluktan vardiyalı işlerde çalışmaya varana kadar uyku sıkıntılarına neden olan birçok faktör bulunuyor.
Bu kadar farklı etken görülebilmesi nedeniyle uyku sıkıntılarının tedavisinin de değişkenlik gösterdiğini söz eden Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, tek bir uyku sorunu ve tek bir tedaviden bahsedilemeyeceğini belirterek uyku ilaçları ve gerçek kullanımlarına ait değerlendirmede bulundu.
Kişiye özel veriliyor
Uyku ilaçları kolay davranışsal tekliflerle çözülmeyen uyku problemlerinin süratli ve süreksiz tedavisinde tercih ediliyor. Uyku ilacı önerilen psikiyatrik durumların birçoklarında uyku bozukluğunun asıl nedeninin depresyon, dert bozukluğu, bağımlılık, şizofreni, bipolar bozukluk üzere mevcut psikiyatrik bozukluk olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Yertutanol, “Bu nedenle asıl psikiyatrik bozukluğun tedavi edilmesi uyku bozukluğunun da ortadan kalkmasını sağlar. Böylelikle sıklıkla, uyku ilaçlarının uzun vadeli kullanılmasına gerek kalmaz.” formunda konuştu.
Uyku ilacı kullanımında kesinlikle uzmana başvurulmasının değerli olduğunu tabir eden Yertutanol, bilinçsiz ilaç kullanımına karşı ihtarda bulundu.
Uyku ilaçlarının hudut sistemi üzerine tesir eden ilaçlar olduğunu, bu ilaçların beynin uykuyla bağlı alanlarındaki hudut hücrelerinin çalışma suratını yavaşlatarak ve beyindeki doğal kimyasalların seviyelerini değiştirerek tesir gösterdiğini kaydeden Yertutanol, “Bu ilaçların tesirlerinin başlama müddetleri, tesirlerini sürdürme mühletleri ve tesirlerinin sonlanma mühletleri birbirinden farklılık göstermektedir. Kullanan kişinin genetik özellikleri, yaşı, öbür ilaç kullanıyor olup olmadığı, öbür bir tıbbi hastalığı olup olmadığı, alkol/madde bağımlılığı olup olmadığı, gebelik/emzirme durumu olup olmadığı, ağır bir işte çalışıp çalışmadığı, araç kullanıp kullanmadığı üzere birçok farklı özellik tabip tarafından kıymetlendirilerek ilaç seçimi yapılmaktadır. Tüm ilaçlarda olduğu üzere uyku ilaçlarında da yanlış ve bilinçsiz ilaç kullanımı yarardan çok ziyana neden olabilmektedir.” tabirlerini kullandı.
Sağlığa ağır hasar verebiliyor
Tavsiye üzerine ilaç kullanımının zararlarına değinen Yertutanol, ilaçların aşikâr bir hedefe yönelik olarak laboratuvar ortamında üretilmiş, bedenin doğal yapısında bulunmayan kimyasallar olduğunu ve uyku ilaçlarının eş dost tavsiyesi ile kullanımının sonuçlarının varsayım edilenden ağır olabileceğini belirterek, “Bu ilaç kümesi temel olarak hudut sistemi üzerine tesir ettiği için dikkat ve uyanıklığı bozmaktadır. O nedenle kişi sabah uyansa bile hala dikkat/odaklanma bozukluğu sürebilmekte yani artık (kalıntı) tesir yaşanabilmektedir. Algılama ve harekete geçme yavaşladığı için kazalar ve zihinsel performansta azalma görülebilmektedir.” ihtarında bulundu.
Bu ilaçların başka birçok ilaçta olduğu üzere kalp ve karaciğer üzerine olumsuz tesirleri olabileceğini hatırlatan Yertutanol, uyku ilaçlarının kimilerinin bağımlılık yapabildiğini ve kimilerinin öteki ilaçlarla yahut alkol ile etkileşime girebildiğini belirterek “Alkol ile birlikte denetimsizce kullanılan uyku ilaçlarının vefata yol açması mümkündür. Hamile ya da emziren bayanlarda uyku ilaçları bebeğe ziyan verebilmektedir. Başka yandan kimi uyku ilaçları mevcut psikiyatrik hastalığı kötüleştirebilmekte yahut görünür olmayan psikiyatrik hastalıkları tetikleyebilmekte yani açığa çıkarabilmektedir.” halinde konuştu.
Uyku ilaçlarının, uyku bozukluklarının küçük bir kısmında ve çoklukla süreksiz müddetlerde önerildiğini tabir eden Yertutanol, uyku ilacı gerektiren durumlarda öncelikle davranışsal tekliflerin denenmesi ve uyku hijyeni kurallarının uygulanması gerektiğini söyledi.
