Yunanistan, Ege’deki adaları, memleketler arası hukuka karşıt bir biçimde silahlandırıyor.
Atina idaresi, adalarla ilgili egemenlik haklarının, adaların gayri askeri statüsüyle ilgisi olmadığını savunuyor.
Adalarla ilgili zımnî belgeler
Geçmiş yıllarda NATO’nun, Ege’de Türkiye’yi haklı bulduğunu gösteren üç evrak ortaya çıktı. Evraklar, Yunanistan basınından To Vima gazetesi tarafından paylaşıldı.
Gazetenin “NATO’nun adalarla ilgili bilinmeyen belgeleri” başlıklı haberinde, NATO’nun bir modülü olan Yunanistan’ın, askeri ittifak içindeki güzel bir sicile sahip olmadığına dikkat çekildi.
Mektuplar ortaya çıktı
Dönemin NATO Genel Sekreteri Hastings Ismay’in 1957’de, tekrar o devir NATO’nun başındaki isim Joseph Luns’ın 1980’de ve Avrupa’daki ABD Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral James Jones’un 2006’da gönderdiği mektupta kelam konusu detaylara yer verildi.
Ege’deki adalara ait mektuplar, sırasıyla NATO daimi temsilciliklerine, ABD Avrupa Komutanı Bernard Rogers’a ve Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargahı’na gönderildi.
Türkiye’nin tezlerini doğruluyor
Ismay’in Leros (İleryoz) Adası’yla ilgili mektubunda, adada inşa edilmesi planlanan mühimmatla ilgili tesislerin, problemlere yol açabileceğine dikkat çekildi.
1947 Paris Barış Antlaşması uyarınca adaların silahsızlandırılmasının öngörüldüğüne işaret edildi.
Yunanistan’ın girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı
Luns tarafından gönderilen ve Limni Adası’ndaki askeri altyapıyla ilgili çalışmaları ilgilendiren mektupta da askeri ittifaka üye ülkeler ortasında sağlanan mutabakatlarla ilgili tüzel mevzulardan uzak durulması gerektiği kaydedildi.
Dönemin Atina idaresinin, NATO’daki teşebbüslerinin başarısızlıkla sonuçlandığı tabir edildi.
Silahlandırılma ve askeri tatbikat ayrıntısı
Son olarak Jones mektubunda ise Ege adalarının silahlandırılmalarının sınırlandığı ve askeri tatbikatlarda kullanılamayacağına vurgu yapıldı.
NATO’nun, Limni Adası’ndaki altyapıyı finanse edemeyeceği, adada yer alan askeri güçlerin, NATO tatbikatlarına katılamayacağı aktarıldı.
Yunanistan adaları silahlandırıyor
Türkiye’nin kendisi için Ege’de bir tehdit ögesi olduğunu argüman eden Yunanistan, Lozan ve Paris antlaşmalarının aksi istikametindeki kararlarına karşın Doğu Ege adalarını silahlandırma siyasetini savunmayı sürdürüyor.
Türkiye’nin, Doğu Ege Adalarının silahsızlandırılmış statüsünün korunmasına yönelik talebine Yunan politikler, birden fazla kez “Türkiye’nin Yunanistan’ı tehdit ettiği” savıyla karşılık veriyor.
BM’ye mektup gönderildi
Türkiye, Atina idaresinin Doğu Ege adalarının silahsızlandırılmış statüsünü ihlal eden hareketleri hakkında Temmuz 2021’de BM’ye mektup göndererek şikayette bulunmuştu.
Türkiye’nin BM Nezdindeki Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu imzasıyla, Genel Sekreter Antonio Guterres’e hitaben yazılan mektupta, “Bir defa daha dikkatinize getirmek isteriz ki Yunanistan, Ege ve Akdeniz’deki adaların silahsızlandırılması konusunda ilgili mutabakatlardan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemektedir.” sözü kullanılmıştı.
Türkiye’nin güvenliğine önemli tehdit
AA’nın aktardığına nazaran, mektupta, ortalarında Meis Adası’nın da bulunduğu kelam konusu adaların Türkiye ana karasına yakınlığına vurgu yapılmıştı
Adaların, 1923 Lozan ve 1947 Paris Barış antlaşmalarında açıkça belirtilmesine karşın, Yunanistan tarafından silahlandırılmasının Türkiye’nin güvenliğine önemli tehdit oluşturduğunun altı çizilmişti.
Türkiye’nin, Yunanistan’ın adalar üzerindeki ihlallerini diplomatik kanallar üzerinden tekraren lisana getirdiğine işaret edilen mektupta, “Eğer Yunanistan, mutabakatlardaki yükümlülüklerini yerine getirmede başarısız olursa o mutabakatlardan kaynaklı egemenlik haklarını deniz yetki alanlarının belirlenmesi dahil öne süremez.” ifadesine yer verilmişti.
