Ayçiçeğinde klasik prosedürlerle yaklaşık 15 yıl vakit alan ıslah mühletini yaptıkları iyileştirmeler ile 5 yılın altına indiren TarLab Biyoteknoloji, ayçiçeği tohumunu kısa müddette genetik olarak yüzde 100 saf hale getirmeyi başardı. Sırada çeltik, buğday ve kanola var.
Marmara Üniversitesi’den teşebbüsçü akademisyenler tarafından kurulan TarLab Biyoteknoloji, ayçiçeği tohumunda dışa bağımlılığı azaltacak bir muvaffakiyete imza attı… Ayçiçeğinde klasik yollarla yaklaşık 15 yıl vakit alan ıslah müddetini mevcut teknolojiler üzerinde yaptıkları iyileştirmeler ile 5 yılın altına indirerek kısa müddette genetik olarak %100 saf hale getirmeyi başaran TarLab Biyoteknoloji, Türkiye’de bir birincisi gerçekleştirdi.
TÜRKİYE’DEKİ BİRİNCİ VE TEK AKADEMİSYEN TABANLI ŞİRKET
TarLab Biyoteknoloji, Marmara Üniversitesi İnovasyon ve Teknoloji Transfer Uygulama ve Araştırma Merkezi (MİTTO)’nun katkılarıyla ve TÜBİTAK’ın 1512-Teknogirişim Sermayesi Desteği-BİGG Programı takviyesiyle kuruldu.
MİTTO Müdürü Prof. Dr. Ahu Altınkut Uncuoğlu, tıpkı üniversitede Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız Aydın, Biyomühendislik Bölümü Doktora Öğrencisi Yunus Emre Aktaş tarafından kurulan TarLab Biyoteknoloji, tıpkı vakitte geliştirdiği formüllerle bitki ıslahçılarına, tohum firmalarına hizmet sunan TÜBİTAK BİGG dayanağıyla kurulan Türkiye’deki birinci ve tek akademisyen tabanlı şirket unvanına da sahip oldu.
TÜBİTAK 1001 PROJESİ, MEMLEKETLER ARASI MUVAFFAKİYETİN YOLUNU AÇTI
2015-2018 periyodunda Tarım ve Orman Bakanlığı, TAGEM’e bağlı ülkemizde ayçiçeği ıslahında koordinatör misyonu yapan Trakya Ziraî Araştırma Enstitüsü iştirakiyle Marmara Üniversitesi tarafından yürütülen TÜBİTAK Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projeleri Destekleme Programı-1001 Projesi çalışmanın çıkış noktası oldu.
Bu projede bursiyer olarak misyon yapan, Yunus Emre Aktaş’ın yüksek lisans çalışmasıyla da proje ivme kazandı. Proje kapsamında Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı ve Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü’nün altyapı ve bilgi birikimiyle çağdaş biyoteknolojik teknikleri kullanılarak ayçiçeği tohumunun düşük maliyetle, genetik açıdan %100 saflıkla üretilmesi başarıldı. Elde edilen bu muvaffakiyetin ülke faydasına katma bedel yaratarak ticarileştirilmesine karar verilmesinin akabinde MİTTO’nun şirketleşme sürecinde verdiği katkılarla ve TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Dayanağı ile TarLab kuruldu.
DÜNYADA BİR BİRİNCİ
Projenin sonucunda elde edilen muvaffakiyetin ticarileştirilmesi için şirket kurmalarında en değerli motivasyonlarının topluma ve ülkelerine karşı duydukları sorumluluk olduğuna dikkat çeken MİTTO Müdürü Prof. Dr. Ahu Altınkut Uncuoğlu, TarLab’ı şöyle anlattı:
“Ülkemizde çağdaş teknolojilerle gerek ayçiçeğinde gerekse öteki eser kümelerinde saf çeşit geliştirmeye yönelik araştırmalar yapan akademisyenler var lakin şirketleştiren ve ticarileştiren bildiğimiz kadarıyla yok. Bu biçimde çalışma yapan ve TÜBİTAK takviyesi alarak kurulan birinci spin-off, TarLab oldu. Ayçiçeğinde bu hizmeti sunan diğer bir firmanın olmayışı gerek ülkemizde ve gerekse dünyada TarLab’a gösterilen haklı bir ilgi ortaya koydu.”
Gerek Türkiye’de, gerekse Fransa ve Almanya’nın önde gelen tohum firmalarına bu hizmeti vermek üzere mutabakatlar imzalayan TarLab’ın, büyük bir heyecan ve motivasyonla çalışmalarına başladığını söz eden Uncuoğlu, “Böylelikle ülkemiz akademisyenleri mevcut teknolojiler üzerinde kendi birikim ve deneyimleriyle yaptıkları iyileştirmeler ile yerli tahlil sunmuş oldular” dedi.
Kurucu ortaklardan Prof. Dr. Yıldız Aydın ise bu kadar kısa müddette milletlerarası muvaffakiyet elde etmelerini sağlayan formülü şöyle özetledi:
“Bizim uyguladığımız prosedürle geliştirilen tohumlar ıslahta anaç olarak kullanılıyor. Tarlada yapılan klasik ıslah sistemlerinde bu çok uzun yıllar alıyor ve düzgün genlerin transferi biraz tesadüfe kalıyor. Tohum ıslah müddetini kısaltan bu metot klasik ıslah sistemleriyle birlikte kullanılarak üretim maliyetlerinin de azaltılmasına katkı sağlıyor”
SIRADA ÇELTİK, BUĞDAY VE KANOLA VAR
TarLab’ı kurarken uzun vadede eser portföylerini genişleterek birebir prosedürü farklı bitki çeşitlerinde de uygulamayı amaçladıklarını belirten TarLab Genel Müdürü Yunus Emre Aktaş, şimdiki olarak çeltik üzerinde çalışma yaptıklarını, buğday ve kanola üzerinde denemeler yapmayı planladıklarını tabir etti.
TarLab tarafından verilen “doubled-haploid” (genetik saflaştırma) teknolojisi hizmeti, tohumda dışa bağımlılığın azaltılmasında da değerli bir adım oluşturuyor. Türkiye’nin değerli oranda ithal tohum kullandığına dikkat çeken ve dünya ile rekabet etmenin ıslah müddetlerini kısaltmaktan geçtiğini vurgulayan Yunus Emre Aktaş “Bizim bu verdiğimiz hizmetle katma kıymetli tohumlar da kısa müddette üretilebilecek. Türkiye olarak elimizdeki bu kaynak bitkileri endüstriye, üretime uygun bitkilere aktarmayı hızlandırmamız lazım” biçiminde konuştu.
